Małgorzata Kowalewska: Miłość na bogato. Dekodowanie przyjemności z „serialu dla hejterów”

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest analizie odbioru serialu emitowanego przez stację VIVA Polska pt. „Miłość na bogato”. Produkcja opisywana jako “opowieść o bogatej, warszawskiej grupie przyjaciół, którzy poszukują miłości i szczęścia”, łączy elementy dwóch gatunków serialu i docusoap. Za sprawą m.in. niskiego budżetu, nieprofesjonalnej produkcji a także stylu wypowiedzi grających w produkcji aktorów, „Miłość na bogato” stała się przedmiotem memów i prześmiewczych artykłów internetowych publikowanych na portalach plotkarskich. Opierając się na teoriach odbioru kultury popularnej, opracowanych w ramach brytyjskich studiów kulturowych, badanie oferuje wgląd w recepcję serialu w sieci. Analizy dokonano na podstawie wybranych artykułów, replikacji memów internetowych a także zamieszczanych pod nimi komentarzy internautów.

Abstract

The article deals with a phenomena of Miłość na bogato, extremely popular television series aired by VIVA Poland. It premiered in October 2013 and subsequently got a nation-wide recognition. Described as “a story of a rich and Warsaw-based group of friends who search for love and happiness”, the show combines docusoap and real-life soap genres. The series has been known for its low-budget and unprofessional style and poetic, thus encouraging ironic and opposite readings. Drawing on reception theory developed within British cultural studies, this study offers insights into show’s reception in terms of selected readings of its characters and language.

Rozważania dotyczące kultury popularnej należą do jednych z ważniejszych dyskusji, jakie od dziesiątek lat toczą się w obrębie badań nad kulturą. Początkowo skoncentrowane były wokół pytania o stosunek pomiędzy tym, co określa się mianem kultury „wysokiej” i tym, co nazywa się kulturą „niską”, z wyraźną tendencją do demonizowania tej drugiej (traktowano ją niczym jednostkę chorobową, narośl czy pasożyta). Wytwory kultury popularnej utożsamiano z produktami korporacji, które mimo pozornej demokratyczności są jednorodne. Takie stanowisko przyjmowali m.in. przedstawiciele szkoły frankfurckiej – Adorno i Horkheimer (Adorno, Horkheimer, 1994, 138), którzy w eseju Przemysł kulturalny. Oświecenie jako masowe oszczerstwo napisali: „[…] pod względem jednolitości kultura bije dziś na głowę wszystko. […] W każdej dziedzinie z osobna i we wszystkich razem panuje jednomyślność”. Zwrot w akademickim podejściu do kultury popularnej został zapoczątkowany wraz z powstaniem Centre for Contemporary Cultural Studies w Birmingham. Jeden z kontynuatorów badań zainicjowanych w centrum, John Fiske (Fiske, 2010, 110), uważa, że badacz powinien się „[…] skupić na tekstach, które do tej pory albo umykały uwadze krytyków, albo zauważano je po to, by je wyszydzać. Połączenie powszechnej konsumpcji z powszechną dezaprobatą wśród naukowców stanowi prawie bezsprzeczną oznakę, że dany towar kulturowy lub praktyka mają charakter popularny”.

W niniejszym artykule rozważania dotyczące odbioru kultury popularnej oparto na utworze Miłość na bogato[1] – produkcji, która mimo krytyki, przyciągnęła wielu widzów. Idąc za Fiske poniżej dokonano analizy odbioru serialu na podstawie memów internetowych, artykułów opublikowanych na portalu plotkarskim i komentarzy cybernautów. Do wyboru akurat tego serialu przyczyniły się dwie kwestie. Po pierwsze jego nietypowy format – docusoap. Po drugie fakt, że Stacja VIVA Polska samodzielnie założyła anty-fanpage Miłości na bogato, co według wielu internautów świadczyło o tym, że produkcja powstała właśnie po to, by ją hejtować.  W pierwszej części pracy, w nawiązaniu do spuścizny szkoły z Birmingham, wyjaśniono zasadność badania odbioru treści kultury popularnej, a także przybliżono specyfikę gatunku docusoap do jakiego można zakwalifikować ten serial. Druga części artykułu została poświęcona analizie memów i komentarzy Internautów.

Podejście do odbiorcy

            Wraz z powstaniem Centre for Contemporary Cultural Studies rozpoczęły się szeroko zakrojone badania nad kulturą popularną i jej odbiorcami. Przedstawiciele centrum uważali, że ludzie są aktywnymi, refleksyjnymi adresatami. Selekcjonują odbiór treści i łączą jej poszczególne elementy w nowe układy, a także twórczo wytwarzają dla nich własne znaczenia. Analizy Brytyjczyków nie dotyczyły zatem kwestii wartości estetycznej i kulturowej, wyrażonych jako opozycja pomiędzy dobrą a złą kulturą, lecz kontestacji i akceptacji przez odbiorców wartości oraz idei, jakie są niesione za pośrednictwem wytworów kultury popularnej. Jak pisał John Fiske, „[k]ultura […] nie stanowi produktu estetycznego ducha ludzkiego pełniącego funkcje bastionu przeciwko napływowi brudnego przemysłowego materializmu i wulgarności, ale jest raczej sposobem życia w społeczeństwie przemysłowym, który wyznacza wszystkie znaczenia doświadczenia społecznego” (Fiske, 1998, 260).

            Duży wpływ na powstanie nowego sposobu badania widzów miał Stuart Hall. Autor Kodowania i dekodowania (Hall, 1987, 59) odchodził od dotychczasowego liniowego analizowania przekazów telewizyjnych (nadawca–przekaz–odbiorca) ponieważ „[…] dyskursywna postać przekazu zajmuje w wymianie komunikacyjnej (z punktu widzenia cyrkulacji) pozycję uprzywilejowaną oraz […] »kodowanie« i »dekodowanie«, chociaż tylko »względnie niezależne« od procesu komunikacyjnego, są momentami determinującymi”. Hall uważał, że, aby widz uzyskał „efekt” lub zaspokoił potrzeby podczas oglądania (np. dobrze się bawił, uczył, przeżywał doznania emocjonalne), musi najpierw rozpoznać treść tego przekazu jako dyskurs znaczący, a następnie go zdekodować. Odbiorca tekstu nie akceptuje go bowiem biernie, lecz aktywnie, negocjując jego znaczenie. Interpretacje odbiorców mogą być sprzeczne z założeniami twórców lub wybiórcze. Odbiorca może koncentrować się na tym, co sprawia mu przyjemność, wypierając to, co jest niezgodne z jego osobistymi przekonaniami. Mainstream nie sprowadza się zatem do bezrefleksyjnego poddawania się przekazowi. Odbiorcy są aktywni i twórczy kulturowo. Powołując się na analizę populizmu przeprowadzoną przez postmarksistę Ernesta Laclaua, Fiske uważa, że kultura popularna działa na zasadzie opozycji popularnej. Uznaje ona, że interesy różnych grup społecznych są sprzeczne z interesem władzy i państwa. Daje też możliwość uwolnienia się od narzuconych odgórnie ograniczeń spowodowanych przez utrwalone zasady.

Docusoap

Produkcja Miłość na bogato powstała w wakacje w 2013 roku. Zastosowano w niej format przypominający docusoap, polegający na połączeniu cech, jakie ma telenowela (np. chronologia „z dnia na dzień”, montaż równoległy) i dokument (np. przedstawienie rzeczywistych postaci i ich codziennego życia). Gatunek wpisuje się w zapoczątkowaną w latach 80. XX wieku zmianę w sposobie komunikowania i modelu opowiadania, co Francesco Casetti i Roger Odin określili mianem neo-telewizji (1994: 118–123). Neo-telewizja zrywa z podziałami na posiadających wiedzę i na tych, którym się ową wiedzę przekazuje; zachęca widza do uczestnictwa, zaangażowania i wyrażania własnej opinii. W programach porusza się tematy związane z codziennym życiem jednostek, a występujące w nich postaci okazują się podobne do przeciętnych ludzi. Owocem ewolucji telewizji są m.in. nowo powstałe gatunki hybrydowe. Opierają się one za zatarciu granicy pomiędzy faktem a fikcją. Przyczynia się to do eliminowania wszelkich ograniczeń, jakie dotychczas były narzucone danemu rodzajowi programów. Gatunki hybrydowe sprzyjają większej swobodzie odbioru i przypisywaniu znaczeń, a także ironicznej interpretacji. Należą do nich factual entertainment (Brunsdon i in., 2001, 31), structured reality (Khalsa, 2011, 34) i first-person media (Dovey, 2000). Ich cechą wspólną jest nacisk, jaki kładzie się na autentyczność i łączenie „prawdziwego” życia prywatnego jednostek z rozrywką. Wśród tego typu formatów możemy wyróżnić m.in real-life soap (np. Big Brother), survival programs (np. Ryzykanci) i docusoap (np. Miłość na bogato, Pamiętniki z wakacji, Dlaczego ja?). Jak pisze John Dovey, „[…] telenowele dokumentalne (docusoap) wykorzystują wiele postaci do przedstawienia pewnego sposobu życia, generują własne gwiazdy, osadzone są wokół jednej fizycznej lokalizacji i używają chronologii »z dnia na dzień« popularnej w serialach” (Dovey, 2000, 133). W przeciwieństwie do filmów dokumentalnych docusoaps nie skupiają się na przedstawieniu obiektywnej prawdy dotyczącej świata, w jakim żyją bohaterowie, czy ważnych społeczne kwestii, lecz na czystej rozrywce wynikającej z podglądania prawdziwych osób i zdarzeń z ich życia. Popularność docusoap wynika zatem z ich „lekkiego” charakteru. Z przeprowadzonych przez Alexandra Dhoesta analizy flamandzkiego i brytyjskiego docusoap wynika, że więcej widzów zyskują produkcje rodzime niż zagraniczne, nawet jeśli są one zrealizowane dużo mniejszym nakładem finansowym. Autor artykułu The Pfaffs Are Not Like the Osbournes stawia tezę, że społeczność widzów jednoczą nie tylko informacje dotyczące wydarzeń polityczno-kulturowych, ale także materiały ukazujące życie zwykłych ludzi, np. pojawiających się w docusoap (Dhoest, 2005, 232). Czy zatem jedną z przyczyn, dla których serial wzbudził tyle emocji, jest kwestia (nieudanej) próby odzwierciedlenia polskich realiów życia młodej „elity”?

Internet jako przestrzeń do wyrażania opinii na temat mediów tradycyjnych

            Jak wspomniano wcześniej współczesny widz nie poddaje się przekazom bezrefleksyjnie. Po pierwsze dokonuje autonomicznego wyboru treści – dzięki szerokiej dostępności mediów. Po drugie bywa, że ma rozbieżny z założeniami nadawcy sposób odczytania przekazu. Co więcej, przeciętny odbiorca ma większą niż kiedyś możliwość dyskusji na szerokim forum na temat oglądanych przekazów – nie tylko wyrażania swoich opinii, ale także twórczej reakcji na dany materiał telewizyjny, np. w postaci tworzenia memów czy fanpage’y.

            Według Danah Boyd (Boyd, 2007, 126) materiał zamieszczony w Internecie cechuje trwałość (persistence), łatwość wyszukania (searchability), kopiowalność (replicability) i występowanie niewidzialnej publiczności (invisible audience). Owe założenia można przenieść na grunt Miłości na bogato. Trwałość (odwołując się do typologii Boyd) stała się główną przyczyną tego, że serial w ogóle stał się popularny. Bowiem osoby, które nie widziały serialu w czasie jego emisji, miały dostęp do informacji o Miłości na bogato w Sieci. Dzięki Internetowi dyskusja wokół serialu jest bardziej żywotna. Łatwość wyszukania i kopiowalność spowodowały, że informacje szybko dotarły do dużej grupy odbiorców, nawet tych, którzy wcale ich nie szukali. Niewidzialna publiczność natomiast skłoniła rzeszę internautów do tego, by tworzyć nowe, ośmieszające serial treści. Oprócz memów, fanpage’y, webshows powstała nawet parodia na YouTube pt. Miłość na bogaciej. Czemu akurat ten serial stał się strawą dla hejterów? Powodów jest co najmniej kilka.

            Sceny z polskich telenowel często  są obiektem żartów cybernautów. Co ciekawsze, pod wieloma replikacjami memów umieszonych na fanpage’ach Filozofia z Miłość na Bogato i Mądrości z Miłości na Bogato (pisownia oryginalna) pojawiły się komentarze odwołujące się do innych polskich produkcji, m.in. Trudnych spraw, M jak miłość, Master Chef, Top Model. Tym razem dodatkowy wpływ miał fakt, że twórcy serialu, sami założyli jego anty-fanpage na Facebooku. Po nagłośnieniu tego incydentu produkcja zaczęła przyciągać ciekawskich widzów. Odbiorcy serialu dostali „odgórną” wskazówkę ku temu, aby aktywnie hejtować serial.

            Kolejnym czynnikiem jest fakt zatrudnienia w Miłości na bogato „wschodzących gwiazdek”. Jeszcze przed emisją pierwszego odcinka w Sieci pojawiły się informacje odnośnie członków obsady i ich dotychczasowych osiągnięć. Dziennikarze stawiali hipotezy, czy zatrudnieni „aktorzy” podołają swoim nowym rolom. Brak profesjonalizmu stał się więc kolejnym powodem do żartów. Serial potwierdza bowiem panujący stereotyp o nic sobą niereprezentujących „świeżych” celebrytach -„znanych z tego, że są znani”, których sława nie jest podyktowana ich ponadprzeciętnymi zdolnościami.

            Trzecią godną uwagi kwestią, w kontekście reakcji odbiorców na serial, jest jego tematyka. W Miłości na bogato przedstawiono kulisy modelingu i „młodą elitę stolicy”. Obydwa te światy są niedostępne dla większości młodych ludzi, przez co stają się przedmiotem ataku. Łatwiej jest bowiem śmiać się z czegoś, co nas i osób z naszego otoczenia kompletnie nie dotyczy.

            W dalszej części przeanalizowano reakcje internautów na treści dotyczące serialu Miłość na bogato na fanpage’ach Mądrości z Miłości na bogato, który polubiło 2232 osoby i Filozofia z Miłość na bogato, który polubiło 19726 i na artykuły w portalu plotkarskim Pudelek.pl (dane z dnia 22 czerwca 2014 roku).

Memy z Miłości na bogato na Facebooku

Termin „mem” został zaczerpnięty z teorii memetycznej Richarda Dawkinsa, który twierdził, że „[…] tak jak geny rozprzestrzeniają się w puli genowej, przeskakując z ciała do ciała za pośrednictwem plemników lub jaj, tak memy propagują się w puli memów, przeskakując z jednego mózgu do drugiego w procesie szeroko rozumianego naśladownictwa” (Dawkins, 1996, 266). Termin „mem internetowy” wielokrotnie jest niepoprawnie stosowany. „Częstokroć w polskim dyskursie medialnym za mem uznaje się coś, co w rzeczywistości jest jedynie jednostkową replikacją faktycznego memu (wzorca). Mem nie jest pojedynczym zdjęciem (filmem, gifem itd.) opatrzonym jakimś komentarzem. Jest pewną ideą, kryjącą się za połączeniem napisu i obrazu, która rozprzestrzenia się w Internecie i jest często replikowana. Replikacja natomiast odnosi się do procesu powstawania jej nowych odsłon (nowe replikacje).” (Kowalewska, 2015, 184).

Dokonując analizy memów związanych z serialem Miłość na bogato, zwrócono uwagę na części składowe memów, jakie zaproponował Patrick Davison. Autor The Language of Internet Meme wyróżnia ich trzy części: wyrażenie (manifestation), zachowanie (behaviour) i ideał (ideal). Wyrażenie to przedstawione zjawiska, obiekty, postaci. Zachowanie to działania autorów replikatów memu, np. zmiana obrazu, połączenie obrazu z tekstem itd. Ideałem memu jest natomiast treść, idea, jaką ów mem ze sobą niesie (Davison, 2012, 122).

Ta ostatnia cecha memu będzie kluczowa przy analizie memów z Miłości na bogato. Głównym „ideałem”, który należy wyróżnić, jest sam serial, będący przedmiotem memu. W poszczególnych replikach owego memu możemy jednak wyróżnić kolejne „ideały”, odnoszące się do konkretnych cech produkcji i jej treści. Owe „ideały” często pokrywają się w obrębie jednej repliki memu (tzn. jedna replika memu może zawierać odwołanie do nieprofesjonalnej produkcji i do niepoprawnego języka jakim posługują się aktorzy).

Metoda

Badanie odbioru serialu Miłość na bogato opiera się na analizie zawartości przekazu wszystkich replikacji memów internetowych i komentarzy pod nimi opublikowanych na fanpage’ach:

1)      Mądrości z Miłości na bogato, który polubiły 2232 osoby i

2)      Filozofia z Miłość na bogato, który polubiło 19726 internautów (dane z dnia 22 czerwca 2014 roku).

3)      a także analizie strukturalnej artykułów (i zamieszczonych pod nimi komentarzy) poświęconych serialowi i grającym w nim aktorom, opublikowanych na portalu plotkarskim Pudelek.pl.

Czas badania

Posty z replikacjami memów były publikowane, na wyżej wymienionych fanpage’ach, od końca sierpnia 2013 roku (początek emisji pierwszego sezonu serialu) do początku listopada 2013 roku. Badanie, przeprowadzone w dniach 10-20 czerwca 2014 roku, opierało się na analizie replikacji memów i artykułów na portalu Pudelek.pl a także komentarzy zamieszczonych pod nimi.

Analiza replikacji memów

W badaniu zastosowano system wyszukiwania wspólnych cech dla różnych replikacji memów. Na podstawie analizy treści replikacji memów, przedmiotu żartu i zastosowanego w owych replikacjach języka, wszystkie memy zostały podzielone na kategorie wedle davisonowskich „ideałów” (na końcu artykułu zamieszczono tabelę zawierającą dane dotyczące wszystkich replikacji memów uwzględnionych w badaniu).

Następnie repliki memów były analizowane na bazie ów konkretnych „ideałów”, jakie pojawiły się w memach na fanpage’ach Filozofia z Miłość na Bogato i Mądrości z Miłości na Bogato (w nawiasach przy każdej cytowanej replice memu podano liczbę lajków i liczbę komentarzy).

Te „ideały” to:

1)   nieprofesjonalna produkcja,

2)   bogactwo,

3)   aktorzy,

4)   relacje między bohaterami,

5)   język.

  1. Nieprofesjonalna produkcja

            Ideał „nieprofesjonalna produkcja” pojawił się zaledwie w kilku replikacjach memu na tych fanpage’ach. Pierwszy z nich, opublikowany na Mądrościach z Miłości na Bogato przedstawia scenę z filmu, w której Justyna siedzi przy stoliku ze sklepu IKEA, podpisaną „Niby na bogato. A stolik z IKEI[2]” (104 lajki, 6 komentarzy). Wśród komentarzy pod postem tylko jeden z nich odnosił się do faktycznej „idei”, jaka przyświecała autorowi owego memu, natomiast aż połowę stanowiły negatywne komentarze odnośnie wyglądu bohaterki.

            Kolejna replikacja memu, pochodząca z tej samej strony, przedstawia fotografię, na której Marceli wystaje spod sukienki mikroport. Wszystkie komentarze, jakie pojawiły się pod tym zdjęciem, stanowią próbę ironicznej interpretacji, co może znajdować się między nogami Marceli, np. „Taka sexbomba, że aż jej loncik wystaje”, „jest to zapewne dowcipny wibrator który sprawia ze »aktorki« tego serialu mniej sie stresuja na planie:P”. Te komentarze internautów mają na celu rozśmieszenie innych użytkowników.

            Ostatnia replikacja memu dotycząca „nieprofesjonalnej produkcji”, pochodząca z Filozofii z Miłość na Bogato, to zdjęcie z pokazu Bohoboco podpisane: „Jesteśmy oczywiście na pokazie BOHOBOCO. Zawsze tam gdzie leje się szampan, dla ciebie” (73 lajki, 9 komentarzy). Zdjęcie uzyskało wyjątkowo małą jak na standardy tego fanpage’a liczbę lajków. Można zatem potraktować go niczym „wewnętrzny żart” założycieli „Filozofii z Miłość na Bogato”. Najprawdopodobniej mem odnosi się bowiem do nieupublicznionej kwestii zaproszenia do udziału w serialu (co zresztą zostało uwzględnione w scenariuszu) projektantów z BOHOBOCO, którzy po emisji pierwszego odcinka odmówili udziału w Miłości na bogato.

  1. Bogactwo

            Tytułowe „bogactwo” również stało się tematem przewodnim kilku replikacji memu. Replikacja memu z Mądrości z Miłości na bogato, opatrzona hasłem: „Niby na bogato a krzeseł w domu nie mają” (110 lajków, 3 komentarze), przedstawia kadr z serialu, w którym bohaterowie siedzą przy stole na podłodze. Obraz ten ośmiesza absurdalność sytuacji, w której w wielkiej luksusowej przestrzeni brakuje podstawowych mebli.

            Warto tutaj zwrócić uwagę na sposób budowania zdania, które jest analogiczne do replikacji memu „Niby na bogato a stolik z IKEI”. Wykorzystywanie jednego sloganu do wielu obrazów lub treści to częsta praktyka wśród twórców memów internetowych. Jednym z popularnych i zaadaptowanych na gruncie polskim jest (stworzony na podstawie reklamy piwa) amerykański mem „The most interesting man in the world”. Slogan, jaki pojawił się na billboardzie: „I don’t always drink beer, but when I do it’s Dos Equis”, stał się formułą “I don’t always…, but when I do it…”, wykorzystywaną później w wielu replikacjach tego memu, które przedstawiały inne postaci (Rintel, 2013, 259).

            Kolejną replikacją memu z Filozofii z Miłość na bogato związana m.in. z „ideałem” bogactwa jest „Pasują do siebie jak szampan do pomarańczy” (283 lajków, 17 komentarzy). Ta replikacja memu jako jedyna z nielicznych na Facebooku (oprócz „Musisz spróbować szampana”) odnosi się do szampana, który to staje się natomiast podstawowym obiektem żartów internautów mobilnych na Instagramie i w webshows na Youtube[3].

  1. 3.    Aktorzy. Od noname’a do celebryty

           Zgodnie z wymogami gatunku docusoap zatrudnieni przy produkcji „aktorzy” w dużej mierze odgrywają samych siebie lub podobne do siebie postaci (serialowi bohaterowie przyjmują nawet rzeczywiste imiona aktorów). Główne role przypadły więc amatorom, wśród których pojawiły się jednak osoby związane wcześniej ze światem mediów: Marcela Leszczak (znana z programu Top Model), Justyna Banasiak i Gabriel Piotrowski (uczestnicy programu telewizyjnego You Can Dance), modelka i tancerka Izabela Małota, trener personalny i menedżer w klubie fitness Jan Bielski, a także wicemiss Polski nastolatek z 2004 roku, Monika Pietrasińska, i Sylwia Nowak (fotomodelki, które pozowały do magazynu Playboy).

            Oprócz Marceli Leszczak, o której pisano w portalach plotkarskich jeszcze przed Miłością na bogato, reszta bohaterów do momentu promocji programu pozostawała anonimowa. Uczestnictwo w serialu przyczyniło się do zainteresowania portali plotkarskich ich życiem prywatnym, zmieniło status tych kobiet i mężczyzn z anonimowych na celebrytów. Celebrytami (w tym rozumieniu) nie będą więc postaci, którym koniecznie przypisujemy jakiś talent, traktujemy niczym bóstwo, wyrocznię czy autorytet, ale raczej osoby znane z mediów, „całkiem podobne do nas”. Jak uważa Wiesław Godzic (Godzic, 2008, 59):

Celebryci, co warto przyjąć jako założenie, tworzą podstawy pod nową sferę publiczną, wytworzoną przez medialny system ekologiczny. Nazwać można ją globalną kulturą uczestnictwa (participatory culture), lub kulturą konsumpcji i promocji (promotional culture). Role takich pomostów między bezpieczną pasywnością oglądacza a kłopotliwą aktywnością uczestnika mogą spełniać celebryci. Działają niejako w naszym imieniu i nas reprezentują. […] Wyznają za nas swoje-nasze grzechy, ale brak rozgrzeszenia obciąża ich konto.

            Warta uwagi jest zatem kwestia, w jaki sposób owe postaci stały się celebrytami – w kontekście naszej wiedzy dotyczącej tego, że większość z nich miała już swój debiut w mediach. Michał Zasowski w 2004 roku opisał dynamikę zdobywania statusu celebryty. Uznał on, że jest możliwe wyodrębnienie drogi uzyskania owego statusu według następującego szablonu (Zasowski, 2004):

osoba → wizerunek → relacja z publicznością → funkcja społeczna → osiągnięcia

Propozycja Zasowskiego doskonale wpisuje się w dynamikę zmiany w stawianiu się rozpoznawalnym. Pierwszy moment, w którym postaci z Miłości na bogato zaczęły istnieć jako osoby medialne w świadomości polskiej społeczności, nastąpił jeszcze przed emisją produkcji. Po pierwsze w telewizji i w przestrzeni miejskiej pojawiły się reklamy produkcji, a w portalach plotkarskich – artykuły przedstawiające obsadę. Po drugie część z aktorów zaczęła pojawiać się w miejscach, w których fotografowali ich paparazzi.

            Odwołując się do szablonu zaproponowanego przez Zasowskiego, zauważamy, że początkowe osiągnięcia związane z tańcem, czy pracą w modelingu nie przyniosły tym osobom „sławy”. Dopiero zaistnienie ich jako postaci, o których pisze się w portalach plotkarskich, sprawiło, że zostały one zapamiętane.

             Wśród memów  dotyczących aktorów pojawiły się takie, które ośmieszają ich wygląd. Np. na fanpage’u Mądrości z Miłości na Bogato mamy replikacje memu „Znajdź chociaż jedną różnicę”, w którym zdjęcie Sylwii jest zestawione z Crazy Frog. Podobną formę przybrała replikacja memu pt. „MAFIA na Bogato” z Justyną i Donem Vitem Corleone.  Kolaż tych postaci (Justyny i Corleone) pojawił się na dwóch analizowanych fanpage’ach. Na Filozofii z Miłość na Bogato należy do najczęściej lajkowanych (906) i komentowanych (22) postów. Wśród komentarzy pojawiły się np. takie: „A było po prostu wyrwać te ósemki”. Warto także zwrócić uwagę na to, że internauci wielokrotnie komentowali wygląd aktorek (szczególnie Justyny) również pod innymi replikacjami memów, niedotyczącymi wyglądu.

  1. Relacje między bohaterami

            Kolejnym davisonowskim „ideałem”, jaki pojawił się w licznych replikacjach memu, są relacje między bohaterami. Czasem występują one w połączeniu z innymi „ideałami”, np. „Janek dorzuca się do opłat”. Ta replikacją memu, z jednej strony odwołuje się do relacji między bohaterami (Marcelą i Jankiem) oraz ich układu, w którym obydwoje partycypują w utrzymaniu mieszkania (lokum jest wynajmowane przez Marcelę, Janek u niej pomieszkuje do momentu, kiedy jego mieszkanie nie zostanie wyremontowane). Z drugiej pojawia się tutaj nie do końca zrozumiała dla widzów sytuacja, w której to zamożni (być może niezważający na ceny) bohaterowie skrupulatnie rozliczają się z bieżących wydatków.

            Aż cztery replikacje memu („Finish him”, „Nie teraz kotku”, „Izunia”, „Możesz mi dać w ryj w ramach zadośćuczynienia”), odnoszą się do problemów w relacji zapracowanego Mateusza (jest typem yuppie) i pragnącej stabilizacji Izy, która koniec końców go zdradza (z Gabronem). Najpopularniejszy z nich, „Finish him”, przedstawia kadr z serialu, w którym to Matusz uderza Gabrona. Większość komentarzy internautów koncentruje się wokół „siły” tego uderzenia, pisząc np.: „na tym screenie to wygląda dużo groźniej niż w rzeczywistości, można by nawet przypuszczać, że Mateusz użył jakiejś siły”, „z liścia jak baba….”, „Kamil te pedały macały się a nie biły”.

            Większość replikacji memu, które dotyczą „ideału” relacji między bohaterami, odnosi się do relacji między paniami – Justyny przedstawionej w kontraście do innych, mieszkających już wcześniej w Warszawie kobiet, m.in. „W Warszawie jest więcej predyspozycji”, „Chodź pokażę Tobie, jak pracuje ja” (435 lajków, 7 komentarzy). Wśród siedmiu komentarzy, pod drugą z wymienionych, replikacji memu ponad połowa odnosi się do kwestii konkurencji wśród modelek np.: „Monia, Justyna zrujnuje karierę tobie. Dlaczego ty byłaś dla niej taka dobra?”. Motywem żartu zobrazowanego w replikacji memu jest poczucie wyższości Moniki nad Justyną, spowodowane zdobytym już przez nią doświadczeniem związanym z realiami życia w stolicy. Komentarze internautów w większości odwołują się jednak do częstych rotacji modelek – zastępowania doświadczonych osób nowymi.

5. Język

            Niewątpliwie najpopularniejszym obiektem żartów jest jednak język stosowany przez bohaterów serialu. Na to, czy dany utwór kultury masowej przyciągnie odbiorców, duży wpływ ma bowiem warstwa językowa. Jak zauważył John Fiske (Fiske, 2010, 107–108), tekst popularny powinien być wytwarzalny, to znaczy z jednej strony łatwy, z drugiej zaś dający odbiorcy możliwość nadawania mu nowych znaczeń. Aby było to możliwe, powinien być poświęcony luźnym, znajomym wątkom, które dotykają życia codziennego, ale także obnażać czułe punkty hegemonistycznych wartości. Aby zatem dokonać analizy tekstu popularnego, należałoby nie tylko przeprowadzić analizę jego struktury, ale również dowiedzieć się, w jaki sposób odbiorcy go odczytują.

            Jednym z zabiegów językowych, jaki pojawia się w serialu Miłość na bogato, są nietypowe zestawienia wyrazów, np. „zostać twarzą rajstop”. Odkrycie takiej komicznej zbitki słów dostarcza odbiorcy przyjemności. Nawiązanie do „twarzy rajstop” pojawiło się w kilku replikacjach memu m.in.: „Sylwia została twarzą trumien”. Najpopularniejszą replikacją z tej kategorii jest „Czym się zajmuje twój facet? Jest Francuzem” (1744 lajków, 32 komentarze). Wśród komentarzy pojawiły się posty nawiązujące do wątku sukienki za prawie 5600 złotych, kilka związanych z innymi wytworami popkultury, np. „Pierwsze skojarzenie: »Mój mąż? Mój mąż jest z zawodu dyrektorem!«”, „ODDAWAJ FARTUCHA!”.

            Obiektem replikacji memu stały się również słowa obco brzmiące, np. „To jest szołrum” (143 lajki, 6 komentarzy). Wśród komentarzy pojawiły się te odnoszące się do treści, np. „szoł to ona ma na festynie w Wałczu” (18 lajków). Przedmiotem żartów stało się nietypowe imię/pseudonim jednego z bohaterów – Gabron. m.in. „Grabon nie jedź na rajdy”(501 lajków, 20 komentarzy). Cześć z internautów przyznała, że nie mogła zapamiętać tego imienia, część była przekonana, że postać nazywa się Gawron, inny internauta natomiast napisał: „Musieli wymyślić coś co brzmiało by ZAGRAMANICZNIE”.

            Kolejnym elementem warstwy językowej serialu, który rozbawił internautów, jest nieprawidłowe użycie różnych terminów. Np. w pierwszym odcinku Marcela wypowiedziała swoje „słynne” zdanie, że w Warszawie jest dużo „predyspozycji” (zamiast „perspektyw”), co zostało przedstawione w replikacji memu pt. „Dużo łatwiejsze jest życie w tej Warszawie. Jest więcej możliwości więcej predyspozycji. Wszystkiego” (631 lajków, 15 komentarzy). To określenie dotyczące „predyspozycji” zostało wielokrotnie ponownie wykorzystane w komentarzach internautów pod innymi postami na obydwu fanpage’ach. Powstała nawet oddzielna strona tego typu – „Warszawa. Miasto predyspozycji”.

            Śmiech wśród internautów wzbudziły również inne wypowiedzi Marceli, w których powtarzają się niepoprawne odmiany zaimka osobowego „ty”, np. „Chodź pokażę Tobie, jak pracuje ja” (435 lajków, 7 komentarzy). Podobnie jak w przypadku „predyspozycji” ta tendencja językowa jest później powielana w komentarzach internautów pod zupełnie innymi postami i artykułami.

            Ostatnim elementem z warstwy językowej jest niechlujność w wypowiedziach aktorek, która przejawia się w nadmiernym stosowaniu wykrzyknika pochodnego od partykuły „no”, np. w memach przedstawiających Marcelę „No kochanie gdzie jesteś” (502 lajków, 15 komentarzy). Komentarze, jakie pozostawili pod postami internauci, w większości odnosiły się do używania „no” w wypowiedziach, m.in. pojawiło się zdjęcie z cytatem: „Kurwa no nie. No po prostu no nie!!!” z filmu Jak się pozbyć cellulitu.

            Największą popularność wśród replikacji memu z kategorii „język” i „bogactwo” zdobył obrazek „Poszła na zakupy, kupiła szkołę tańca”. Ta replikacja memu ośmiesza absurdalne zestawienie dialogu i obrazu, w którym to bohaterka trzymająca siatki z zakupami oznajmia, że kupiła szkołę tańca.

Miłość (?) do Moniki Pietrasińskiej na Pudelku.pl

            Na portalu Pudelek opublikowano około 30 artykułów dotyczących zarówno samych aktorów, jak i całej produkcji pierwszego sezonu serialu. Wśród nich zdecydowanie najczęściej komentowanym okazał się wpis poświęcony sytuacji, w której to jedna z serialowych aktorek – Monika Pietrasińska pokazała publicznie intymne części ciała. Autor artykułu z Pudelka zatytułował go Pietrasińska POKAZUJE GENITALIA! (TYLKO DLA DOROSŁYCH!).

            Wśród licznych komentarzy pod artykułem można wyodrębnić kilka tendencji. Pierwsza związana jest z oburzeniem na portal, że publikuje tego typu informacje o nic „nieznaczących” postaciach, np.: „rany promujecie non stop ludzi ktorych na oczy nikt nie widział… po co promujecie ludzi bez talentu tylko takich którzy są prymitywami sprowadzającymi wszystko do seksu itp.”. Można wysnuć hipotezę, że internauci wierzą, iż ich opinia zostanie uwzględniona i portal skoncentruje się na publikowaniu informacji o „ważnych” postaciach show-biznesu.

            Druga tendencja dotyczy krytyki sytuacji, w której to początkujący celebryci robią karierę, obnażając się, np. „Stalo się… W koncu ktos pokazal pi*zde, bo d**a i cycki to juz chleb powszedni. (…)”. Kolejny kierunek można nazwać reakcją wulgarną, np. „Ci*ka z rana jak śmietana ^^”. Pojawiły się również nieliczne głosy internautów stających w obronie Pietrasińskiej, m.in.: „zaraz się zlecą mohery i pasztety i będą narzekać że zrobiła z siebie posmiewisko itp itd a prawda jest taka ze dziewczyna jest zgrabna i nawet niebrzydka pomijając napompowane usta i silikowe piersi a brak majtek widać tylko pod pewnym kątem ale wiadomo paparazzi znajdą każdy kąt by tylko pokazać krocze celebrytek i zarobić pare złotych, nawet jesli to lekka prowokacja to niech sobie dziewczyna pokazuje , lepiej oglądac takie rzeczy niz ponaciągane operacyjnie twarze 50 letnich kobiet w hoolywod”.

            W innych artykułach na Pudelku poświęconych postaci Pietrasińskiej wielokrotnie nawiązywano do sytuacji związanej z pokazaniem przez nią miejsc intymnych, a nawet nadano jej nowy przydomek, „Wagina”. Ten wątek pojawił się np. w artykułach: Ryszard Kalisz IMPREZUJE z… „Waginą” Pietrasińską!, Co ma na sobie Pietrasińska?, Pietrasińska wystawiła na WOŚP… kolację ze sobą!, Monika Pietrasińska PRZED OPERACJAMI! POZNAJECIE?, Półnaga Pietrasińska pozuje w czerwonej sukni, Najlepsze momenty 2013: ZDJĘCIA ROKU!.

            Istotne w kontekście niniejszej analizy są także reakcje czytelników Pudelka pod artykułem „Gwiazdy” w serialu „Miłość na bogato” (ZDJĘCIA). W tym przypadku również możemy wyróżnić kilka tendencji, jakie się pojawiły w komentarzach. Pierwsza dotyczy wyrażenia dezaprobaty w związku z koncepcją serialu, która dotyczy życia „elit” stanowiących mały odsetek populacji całego kraju, np.: „kolejny kicz serial o pięknych i bogatych, który zwykle dziewczyny wprowadzi w depresję! Brawo przecież najważniejsze w życiu są pieniądze i piękna buzia, szkoda ze nie każdego stać na luksusy. Ale kogo to obchodzi…”. Kolejny typ komentarzy związany jest z opinią dotyczącą urody bądź inteligencji aktorów, którzy zostali zaproszeni do udziału w serialu. Wśród nich pojawiły się zarówno negatywne np.: „nie wierze ze ludzie ktorzy maja IQ wyzsze niz chomik sa w stanie tak sie osmieszyc i tam zagrac”, jak i pozytywne m.in. „Justyna z YCD jest śliczna! Mój ideał!”, a także wyrażające zdziwienie bądź współczucie wobec aktorów, którzy zdecydowali się zagrać w serialu, np.: „żal mi tej Marceli za taką modelke sie miała!!”. Zdecydowana większość komentarzy dotyczyła pomysłu na Miłość na bogato, która według internautów jest próbą stworzenia serialu o elitach na wzór zagranicznych produkcji, np.: „pewnie coś w stylu Plotkary”, „Plotkara po warszawsku? Bedzie drugie kac wawa.”, „Czy to ma być coś w stylu 90210? Marna Polska podróbka, jak większość seriali…”, „Kopia “Made in Chelsea” ? ^^”.

Oglądanie serialu ze względów rozrywkowych

            Ważna w kontekście analizy odbioru serialu jawi się sama motywacja odbiorcy do obejrzenia chociaż jednego odcinka Miłości na bogato. Wyróżniono tutaj dwa aspekty. Pierwszy wiąże się z konsumpcją serialu, który dostarcza rozrywki, nie angażuje intelektualnie i pozwala „oderwać się od rzeczywistości”. Wśród komentarzy jakie potwierdzają, że widzowie oglądali serial mimo, iż postrzegają go jako niskiej jakości produkcję pojawiał się np. „Oglądałam! Gowno niesamowite i jest się z czego pośmiać!!!”[4]. Drugi zaś jest związany z aspektem poznawczym, a także „byciem na czasie” np. „to jest straszne, przez Wasze posty mam ochotę oglądać ten <<“serial”>> J”, „dziś nawet obejrzałam ten <<“serial”>> z ciekawości :-P i to było zmarnowane dwadzieścia parę minut mojego życia :-P” (komentarze pochodzą z fanpage’a Filozofia z Miłości na bogato). Owo „bycia na czasie” urzeczywistnia się w możliwości komentowania przez internautów postów zamieszczanych na analizowanych fanpage’ach. Oczywiście osoby nieoglądające serialu również mogą komentować posty na fanpage’ach lub artykuły na Pudelku, lecz część z żartów może być dla nich niezrozumiała (ze względu na brak znajomości treści serialu).

            Z treści analizowanych komentarzy można wywnioskować, że osoby oglądające serial głównie czerpią przyjemność z komentowania postów w sposób ironiczny, co ma rozśmieszyć innych internautów. Pod postem zawierającym replikację mema „Czym się zajmuje Twój facet? Jest francuzem.”, pojawiały się ironiczne komentarze, które zlajkowało wielu internautów, tak jak: „Czym sie zajmujesz? Dużo marzę” (30 lajków), „może Justyna nareszcie odbije sie od dna i bedzie mogla pozwolic sobie na wiecej sukienek za 5600 zł” (75 lajków). Przyjemności dostarcza również rozśmieszanie innych poprzez budowanie zdań zgodnie z retoryką stosowaną przez bohaterów np. „serio Kamil? no proszę Tobie” (57 lajków), „Cieszę się…super… Cieszę się. Naprawdę się cieszę….” (43 lajki).

            Pozycja internautów nie jest prawdopodobnie jedyną, jaką przyjmują w ogóle odbiorcy tego serialu. Istnieje zapewne również grono odbiorców Miłości na bogato, którzy doświadczają tzw. guilty pleasure. Utwory kultury popularnej są często traktowane przez odbiorców jako rodzaj intelektualnego resetu. Z jednej strony wciągają widza, dostarczając mu możliwość oderwania się od problemów dnia codziennego. Z drugiej zaś nie wymagają wzmożonej pracy umysłowej związanej ze zrozumieniem i analizowaniem zawiłych wątków fabuły czy spostrzegawczością.

Analiza wyników

            Dokonując analizy odbioru serialu na podstawie replikacji memów internetowych, artykułów z portalu Pudelek, a także komentarzy pod nimi Miłość na bogato w Sieci, trzeba zwrócić uwagę na to, że zależnie od medium (Facebook, Pudelek[5]) bywa on różny. Na Facebooku pojawiły się memy, które ośmieszały wiele kwestii: snobizm, nieznajomość poprawnej polszczyzny u aktorów, nierówności społeczne. Internauci nie przenosili jednak wątków przedstawionych w serialu (czy obnażonych w memach) do realnego życia, komentując np., że nie lubią i nie akceptują tego typu: postaci, charakterów, tendencji, czy postępowania. Ich dominującym zachowaniem było stosowanie języka i retoryki aktorów z serialu, w celu dostarczenia innym (ale również samym sobie) rozrywki. Czasem w komentarzach tworzył się minidialog między użytkownikami. Cybernauci chętnie powoływali się również na inne, pochodzące z polskiej telewizji, produkcje np. programy Master Chef, Top Model, czy film Jak się pozbyć cellulitu. Może to świadczyć o tym, że traktują serial nie jako jakiś szczególny przykład „marnej produkcji”, a raczej jako kolejny utwór wpisujący się w polską popkulturę.

            W trakcie analizy znaleziono jednak nieliczne komentarze, które były okrutne lub agresywne. Większość z nich dotyczyła wyglądu kobiet (głównie Justyny). Jednak ciekawsze wydają się te skierowane do mężczyzn grających w serialu. Zostali oni uznani za niemęskich ze względu na zadbany wygląd (replikacja memu z umalowanym Jankiem) i za mało męskich (memy dotyczące walki pomiędzy Mateuszem i Gabronem). Wśród komentarzy, jakie pojawiły się pod opisaną powyżej replikacją memu „Finish him”, był nawet jeden o charakterze homofobicznym.

            Reakcje internautów na Pudelku znacząco różnią się od tych na Facebooku. Wiele z nich miało charakter reakcyjny, polegający na sprzeciwie wobec treści, jakie pojawiają się w obecnej telewizji i Internecie, a także promowania celebrytów, którzy nie przejawiają ponadprzeciętnych zdolności. Komentarze czytelników Pudelka wielokrotnie odnosiły się do samych redaktorów portalu – co sprawia wrażenie jakby internauci oczekiwali, że ich opinia może w przyszłości wpłynąć na zmianę tematyki artykułów. Użytkownicy Pudelka zwrócili również szczególną uwagę na charakter serialu, który ma przedstawiać styl życia niedostępny dla większości społeczeństwa, a także podobieństwo Miłości na bogato do zagranicznych produkcji, takich jak Plotkara, Made in Chelsea, 90210, Beverly Hills 90210. Internauci wyrazili swój sprzeciw wobec próby odzwierciedlania pewnej koncepcji serialu, która według nich po pierwsze nie przystaje do polskich realiów. Po drugie jest nieautentyczna ze względu na aktorów, którzy sami są reprezentantami innej warstwy społecznej niż bohaterowie, w jakich wcielają się w produkcji.

            W przypadku webshows Niekryty Krytyk, Lisie Piekło i Miłość na bogaciej ośmieszone zostają głównie: wybór grupy społecznej, jaka jest prezentowana w serialu; snobizm; brak inteligencji aktorów i używany przez aktorów język. W przypadku wideo nakręconego przez Lisie Piekło pojawia się również odniesienie do samych widzów serialu. Film stanowi bowiem instruktaż, jak oglądać Miłość na bogato i jak reagować na jego treści. Ośmieszona zostaje tendencja panująca wśród wielu odbiorców kultury popularnej, którzy poprzez krytykowanie utworów czują się lepsi od innych.

Zakończenie

            Kultura popularna od dawna wzbudza wiele skrajnych emocji. Przyczyną tego jest utrata autorytetu kultury wysokiej na rzecz populizmu kulturowego – rozumianego jako zainteresowanie rozrywką, którą można odnieść do swojego życia. Jak zauważył Richard Dyer (2002, 178), ludzie XXI wieku chętnie oglądają postaci podobne do nich samych. Wiąże się to jednocześnie z demistyfikacją gwiazd, do których nie podchodzi się przez pryzmat ich wyjątkowości. W myśl założeń subiektywistycznych opisanych przez Chrisa Rojeka (2004,  31), celebrytę czy gwiazdę odróżnia od innych posiadanie ponadprzeciętnych zdolności, umiejętności czy siły. Dzisiaj jednak sława i owa odmienność od reszty społeczeństwa, często opierają się również na przekroczeniu zwykłych zasad moralnych. Przejawia się to np. w zbyt ostentacyjnej konsumpcji lub kontrowersyjnych zachowaniach (takich jak pokazanie miejsc intymnych przez Monikę Pietrasińską).

            Podążając za teoriami Dyera i Rojeka, można postawić tezę, że Miłość na bogato, przyciąga widzów po pierwsze dlatego, że przedstawia „zwykłych ludzi” – niedoświadczonych amatorów, z którymi mogą się utożsamić widzowie. Po drugie z względu na fakt, że zobrazowany w serialu styl życia bohaterów jest dla wielu niedostępny, przez co interesujący. Dodatkowo grający w serialu aktorzy łamią zasady moralne związane z pochwalaniem skromności i umiaru, lansując niepohamowaną konsumpcję, ekshibicjonizm i snobizm. Godny odnotowania jest również fakt, że bohaterów Miłości na bogato odróżnia od podobnych postaci z zagranicznych seriali to, w jaki sposób zarabiają pieniądze. Ich pozycja materialna nie jest bowiem wynikiem poziomu wykształcenia i pochodzenia, lecz owocem pracy w zawodach kojarzonych z rozrywką i luksusem. Oglądanie serialu może zatem stanowić dla młodych Polaków wyraz oporu wobec pielęgnowanych przez poprzednie pokolenia wartości. Wszak jak wiemy z serialu, majętność i przynależność do elity może być wynikiem odpowiednich układów, urody, znajomości oraz niewymagającej wysokich kwalifikacji pracy.

Tabela 1. Dane z fan page’a „Mądrości z Miłości na bogato”

Nazwa memu „Ideał” Memu Liczba lajków Liczba Komentarzy Liczba udostępnień Kto jest przedmiotem memu
Miłość na bogato WTF Nieprofesjonalna produkcja 25 8 1 Marcela
„Dużo łatwiejsze jest życie w tej Warszawie…” Język 54 0 11 Marcela
„Jak Ci się tu podoba?” Język 58 2 0 Justyna
„Chciałabym końcówki rozjaśnić” Język 90 5 1 Justyna
„Niby na bogato a stolik z ikei” Nieprofesjonalna produkcja/ Bogactwo 104 6 1 Produkcja
„Jest naprawdę fajny klimat” Język 84 6 0 Monika
„To jest koniec naszego związku” Relacje między bohaterami 62 2 0 Sylwia
„Nie spojrzałam na cenę kupiłam sukienkę za 5600 zł” Bogactwo/ Relacje między bohaterami 107 8 0 Justyna
„Ta Cię będzie poszerzać optykalnie” Język 91 7 0 Iza
Znajdź chociaż jedną różnice Aktorzy 30 6 2 Sylwia
Jasiu mógłbyś przyjechać Język 59 6

1Marcela Musisz spróbować szampanaBogactwo1247 Justyna Mafia na bogatoAktorzy225411Justyna Jakie menu weselneJęzyk945 Iza To jest szołrumJęzyk1436 Justyna Czym zajmuje się Twój facetJęzyk27941Justyna Proponuje Ci pracę.Mentalność bohaterów12840Justyna Czekam za Tobą kochanaJęzyk9441Marcela Uszka mam fajneJęzyk1030 Justyna Czekam za TobomJęzyk127101Marcela Niby na bogato a krzeseł w domu nie mająBogactwo11030Produkacja Choć pokażę Tobie jak pracujeJęzyk,5301Monika Finish himRelacje między bohaterami5440Inni Poszła na zakupy, kupiła szkołę tańcaJęzyk, Bogactwo1594 Iza

Tabela 2. Dane z fan page’a Filozofia z Miłość na bogato”

Nazwa memu Co jest przedmiotem memu Liczba Lajków Liczba komentarzy Liczba ponownych udostepnień Kto jest przedmiotem memu
Janek dorzucał się do opłat Bogactwo, Relacje między bohaterami 432 14 0 Janek, Sylwia
Who is who w Miłości na bogato Język, Bogactwo 1208 39 72 Wszyscy
Dużo łatwiejsze jest życie w tej warszawie dużo więcej predyzpozycji Język 631 15 40 Marcela
No kochanie gdzie jesteś? Język 502 15 2 Marcela
Grabon nie jedź na rajdy Język 501 20 18 Gabron, Sylwia
Zdjęcie z pokazu Bohoboco Nieprofesjonalna produkcja 73 9 0 Produkacja
Pasują do siebie jak szaman do pomarańczy Bogactwo 283 17 Nikodem i Justyna
Skoro masz już ten wózek Bogactwo 276 22 1 Gabron
Anarchia nie ma przyszłości Język (odwołanie do „Warszawa miasto predyspozycji”) 322 20 1 Justyna
Czym się zajmuje twój facet. Język 1744 32 53 Justyna
Mafia na bogato Aktorzy 906 22 1 Justyna
Niechcący została tworzą keczupu Język 750 10 13 Iza
Proponuje Ci pracę. Kontrakt na Reklamę keczupu na całą Europę. Język, 244 14 1
Jestem z Wałcza, Nie jesteś Piękna Język 1297 21 30 Justyna, Michael
Kotku, porozmawiajmy o tym później Relacje między bohaterami 239 3 0 Iza
Fajne pismo super sprawa Aktorzy 563 12 0 Janek
Niby na bogato a krzeseł w domu nie mają Bogactwo 603 8 3 Gabron Karolina
Ja czekam za Tobą Język 661 16 16 Marcela
Mam garba na plecach Język, 344 4 0 Gabron
Aktorka Pełną gębą Aktorzy 91 7 0 Justyna
Izunia Żart odnoszący się do relacji między bohaterami 314 8 1 Mateusz
Finish him Relacje między bohaterami 713 30 1 Mateusz
Choć pokażę Ci jak pracuje ja Relacje między bohaterami 435 7 11 Monika
Śmieją się ze mnie w internetach Aktorzy 322 11 0 Justyna, Michael
Poszła na zakupy, kupiła szkołę tańca Język, Bogactwo, 1130 11 14 Iza
Możesz mi dać w ryj w ramach zadoścuczynienia Relacje między bohaterami 183 8 1 Mateusz
Sylwia została twarzą trumien Język 229 14 1 Sylwia
Umiem gotować, zaskoczę Ciebie Język 306 13 1 Marcela

 

 

Bibliografia:

Adorno, Theodor. Horkheimer, Max; 1994, Dialektyka oświecenia, przeł. Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Bauman, Zygmunt; 2010, Między chwilą a pięknem. O sztuce w rozpędzonym świecie, Warszawa: Officyna.

Boyd, Danah; 2007; Why Youth (Heart) Social Networks Sites: The Role Of Networked Publics In Teenage Social Life; w: Buckingham, D. (red.). Mc Arthur Foundation on Digital Learning – Youth, Identity, and Digital Media Volume. Cambridge. Dostęp: http://ssrn.com/abstract=1345415 [20.12.2013].

Brunsdon, Charlotte. Johnson, Catherine. Moseley, Rachel. Wheatley, Helen; 2001, Factual Entertainment on British Television. The Midlands TV Research. Group’s ‘8–9 Project’; w: European Journal of Cultural Studies 4 (1).

Dawkins, Richard; 1996. Samolubny gen, przeł. Marek Skoneczny. Warszawa: Wydawnictwo Prószyński i S-ka.

Davison, Patric; 2012, The language of internet memes, w: The Social Media Reader, New York: University Press.

Dovey, John; 2000, Freakshow: First Person Media and Factual Television. London: Pluto.

Casetti, Francesco. Odin, Roger; 1994, Od paleo- do neo-telewizji w perspektywie semiopraktycznej”; w: Andrzej Gwóźdź (oprac.), Audiowizualność w epoce przekaźników elektronicznych. Kraków: Universitas.

Dyer, Richard; 2002. Only entertainment, London: Routledge.

Fiske, John; 1997. Postmodernizm i telewizja. Przeł. Jolanta Mach; w: Andrzej Gwóźdź, (red.), Pejzaże audiowizualne, Kraków: Universitas.

Fiske, John; 1998, Brytyjskie badania kulturowe, [w:] R.C. Allen (red.) Teledyskursy. Telewizja w badaniach współczesnych, , Kielce.

Fiske, John; 2010, Zrozumieć kulturę popularną, przeł. Katarzyna Sawicka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Godzic, Wiesław; 2013, Kuba i inni. Twarze i maski popkultury, Warszawa: SEDNO Wydawnictwo Akademickie.

Haag, Ernest van deen. 2002. Szczęścia i nieszczęścia nie umiemy mierzyć, w: Miłosz, Czesław (wybór, przekład, przedmowa), Kultura masowa, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Hall, Stuart; 1987, Kodowanie i dekodowanie, tłum. Wanda Lipnik i Ireneusz Siwiński. w: Przekazy i Opinie 1987/1–2, s. 59.

Kowalewska, Małgorzata; 2015, O rozumieniu i o braku zrozumienia dla memów; w: Wiesław Godzic, Zbignew Bauer (red.), E-gatunki, Warszawa: Poltext, ss. 181-201.

Reiss, Steven, Wiltz, James; 2004. Why People Watch Reality TV, w: Media Psychology, 6, ss. 363–378.

Rintel, Sean; 2013., Crisis Memes: The Importance of Templatability to Internet Culture and Freedom of Expression. Australasian Journal of Popular Culture, ss. 253-271.

Rojek, Chris; 2004, Celebrity. London: Reaktion Books.

Szacki, Jerzy; 2002. Czterdzieści parę lat później, w: Miłosz, Czesław (wybór, przekład, przedmowa), Kultura masowa. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Zasowski, Michał; 2004. Gwiazda – celebrity – celetoid, w: Kisielewska, Alicja (red.), Bohater – idol – osobowość medialna. Białystok: Wyd. Uniwersytetu w Białystoku.

 

Słowa kluczowe: teoria odbioru, haterzy, docusoap, przyjemność, telewizja.

Keywords: reception theory, haters, docusoap, pleasure, television.


[1]                     Założeniami stacji młodzieżowej VIVA Polska było stworzenie opowieści o perypetiach miłosnych przedstawicieli młodej elity warszawiaków. Do współpracy zaproszono początkowo reżysera Jacka Kurasa, znanego z popularnego polskiego programu z gatunku docusoap zatytułowanego Pamiętniki z wakacji. W rezultacie zbyt niski budżet spowodował, że stołeczne „high life” zamiast zachwytu wzbudził u widzów śmiech. Podczas emisji pierwszego odcinka 29 sierpnia 2013 roku zaledwie 40 tysięcy widzów obejrzało serial w telewizji. Stacja potraktowała tę porażkę poważnie. Po pierwsze zaprosiła do współpracy nowego reżysera, Radosława Dunaszewskiego, znanego z telenoweli stacji TVN Na Wspólnej. Po drugie stworzyła anty-fanpage serialu w portalu społecznościowym Facebook. Inwestycja w nowych członków ekipy nie wpłynęła jednak tak znacząco na losy serialu, jak stworzenie wokół produkcji „cyberzamieszania”. W ciągu niespełna dwóch tygodni pierwszy odcinek został odtworzony w sieci ponad 130 000 razy, zaczęły powstawać coraz to nowe anty-fanpage’e, wideo na kanale YouTube i strony naśmiewające się z serialowych dialogów.

 

 

[2]       We wszystkich cytatach z Facebooka autor zachowuje pisownię oryginalną

 

[3] Po wpisaniu w wyszukiwarce aplikacji Instagram hasła Miłość na bogato najwięcej zdjęć przestawia telewizor bądź laptopa z wyświetlanym serialem, a na drugim miejscu pojawiają się właśnie fotografie nawiązujące do motywu szampana w serialu. Podobnie stało się w przypadku parodii w webshows, dotyczących Miłości na bogato. Zarówno u Niekrytego Krytyka, jak i w Miłości na bogaciej oraz w Lisim Piekle twórcy naśmiewają się z przedstawienia w serialu tego napoju.

[4] Komentarz pod artykułem opublikowanym na portalu Pudelek.pl Korwin-Piotrowska o “Miłości na bogato”: “Bogactwo RODEM Z BAZARU” z dnia 1 września 2013 roku

[5] Jak również wspomniane aplikacja Instagram i webshows na portalu YouTube