Agata Hofman – Edukacja Przyszłości 2020

Wstęp

Projekt Edukacji Przyszłości 2020 stanowi kompilację indywidualizacji i informatyzacji nauczania wczesnoszkolnego, od klasy 0 do klasy 3. Oparty jest na metodzie guwernerskiej, teorii inteligencji wielorakich Howarda Gardnera, filozofii dla dzieci oraz na badaniach własnych autorki w indywidualnym interdyscyplinarnym nauczaniu najmłodszych uczniów (od drugiego roku życia) w L2. Projekt stawia sobie za cel przygotowanie uczniów do funkcjonowania w świecie 2020 roku.

Głównym założeniem Edukacji Przyszłości 2020 jest rozbudzenie w uczniu umiłowania wiedzy oraz instynktu poszukiwania odpowiedzi i zadawania pytań. Uczestnicy projektu nie są w jakikolwiek sposób oceniani, a jedynie zachęcani do wspólnych poszukiwań i eksperymentów, zarówno fizycznych, jak też myślowych. Uczniowie korzystają z narzędzi technologii informacyjnej, jednak praca z komputerem z założenia nie przekracza 20% zajęć w Szkole Przyszłości 2020.

Podejście do dydaktyki szkolnej powinno czerpać z unowocześnienia nauczania wczesnoszkolnego. Na przykładzie aktualnych programów UE, np. projektu Elektra, widzimy, że zanurzenie się w multimedialnym programie edukacyjnym może przynosić pożądane efekty kognitywne[1]. Tworząc koncepcję Edukacji Przyszłości 2020, uwzględniono zarówno inklinacje najmłodszych uczniów do twórczości, jak też ich naturalne zainteresowanie technologią informacyjną oraz predyspozycje naukowe.

Założenia programowe

Program zakłada rozbudzanie w dziecku naturalnej ciekawości wobec świata poprzez  umiejscowienie w jego umyśle reprezentacji ponad-programowej wiedzy ogólnej za sprawą zabawy. Język, L1, L2 i Lk, używany jest jedynie jako narzędzie w celu przekazania ciekawych dla ucznia treści. Wszechstronność programu opiera się na wykorzystaniu już od klasy 0 następujących elementów: m.in: astronomii (układ słoneczny), fizyki (badania cieczy, ciał stałych), biologii (zwierzęta i ich zachowania), geografii (kształty kontynentów i podstawowe o nich informacje), muzyki klasycznej (wybrane utwory Bacha, Mozarta), malarstwa klasycznego (Durer, Renoir, Wyspiański, Chełmoński) oraz na odwołaniu się do koncepcji Mathew Lipmana Philosophy for Children (P4C). Pojawiają się również różne ścieżki w zależności od dokonanego wyboru, co jest zgodne z regułą nauczania programowanego.

Program odnosi się do teorii inteligencji wielorakich w sposób następujący: inteligencja werbalna jest promowana poprzez alfabetyzację i symboliczne przedstawienie treści; inteligencja logiczna poprzez grupowanie, kategoryzowanie, np. projekt planety matematycznej; inteligencja muzyczna poprzez laboratorium tworzenia własnych piosenek z własnym podkładem muzycznym; inteligencja kinestetyczna poprzez piosenki z układami tanecznymi, zajęcia z łyżwiarstwa figurowego, naukę pływania i samoratownictwa, gry zespołowe, itp; inteligencja wizualna poprzez obrazowe przedstawienie symboli; inteligencja interpersonalna poprzez grupowe projekty, badania i eksperymenty; inteligencja intrapersonalna poprzez kreatywność, realizowanie własnych pomysłów w tworzeniu filmów, książek, skeczy, projektów; inteligencja naturalistyczna poprzez obserwację zwierząt w ich naturalnych warunkach.

Cele projektu

Projekt Edukacji Przyszłości 2020 stawia sobie za cel przygotowanie dzieci do funkcjonowania w społeczeństwie przyszłości, umownie zwanym społecznością roku 2020. Taki młody człowiek powinien:

– autonomicznie poszerzać swoje horyzonty myślowe w oparciu o umiejętną selekcję i aktualizację danych,

– oceniać swoje predyspozycje, typ inteligencji oraz starać się je wykorzystać, pomagając innym i sobie,

– doceniać znaczenie wiedzy we współczesnym świecie,

– charakteryzować się brunerowskim umiłowaniem wiedzy (love of learning).

Obserwacja

Faza wstępna projektu Edukacja Przyszłości 2020 trwała od września 2009 roku do końca czerwca 2010 roku. Projekt był wdrażany w godzinach od 9:00 do 13:00, od poniedziałku do piątku. W sumie były to 42 pełne tygodnie, czyli 840 godzin. W eksperymencie uczestniczyły cztery osoby:

Zuzia, lat 4

Dziewczynka o wyraźnych uzdolnieniach społecznych: kierowała grupą i przewodziła większość zabaw; ponadprzeciętna umiejętność koncentracji, ugodowe usposobienie

Jan, lat 4

Chłopiec o zdolnościach muzycznych; chętnie uczestniczył w zabawach w grupie, ale nie zawsze poddawał się zasadom wypracowanym wcześniej, wysoki poziom autonomii

Marysia, lat 3

Pogodna i chętna do współpracy dziewczynka; lubiła być w centrum zainteresowania; chętnie przyjmowała rolę najmłodszej osoby, którą trzeba się opiekować

Józef, lat 4

Chłopiec o wyraźnych zainteresowaniach naukowo-technicznych; niechętnie uczestniczył w grupowych zabawach z wyznaczonymi zasadami; reagował nerwowo na krytykę

Zakończenie badań planowane jest na rok 2012.

Program ramowy

Podczas czterech lat nauki wczesnoszkolnej, od klasy 0 do klasy 3, uczniowie będą realizowali obszary tematyczne z zakresu nauczania wczesnoszkolnego oraz zaprezentowane poniżej, z uwzględnieniem indywidualnej modyfikacji programu dla każdego z uczniów z osobna, w ramach dostosowania programu do możliwości, pasji i predyspozycji dziecka.
I Zagadnienia inter- i intrapersonalne oraz lingwistyczne, P4C (Philosophy for Children):
1. Zajęcia i dyskusje mające na celu m.in. skupienie uwagi poprzez uczestnictwo w filozoficznej rozprawie trwającej od trzydziestu do czterdziestu minut, bez utraty zainteresowania.

2. Uczniowie w konwencji P4C uczą się postawy szacunku dla procesu dociekania oraz  okazywania powagi i chęci do współpracy.

3. Kolejnym aspektem jest wychwytywanie głównych idei tekstu, dzięki czemu wypowiedzi dzieci stają się bardziej wnikliwe i zawierają mniej nieistotnych szczegółów.

4. Rozumienie zagadnień filozoficznych; wprawia w zajmowaniu się zagadnieniami filozoficznymi. Uczniowie zaczynają wychwytywać subtelności i odcienie rozważanych problemów, a zarazem uczą się uważniej słuchać.

5. Indywidualne udzielanie odpowiedzi, co przysposabia uczniów do przyjmowania odpowiedzialności za własne wypowiedzi.

6. Formułowanie oryginalnych wypowiedzi  pisemnych i ustnych.

7. “Piggybacking”: w miarę upływu czasu poświęconego  na dyskusję dzieci coraz sprawniej posługują się myślami wypowiadanymi przez innych, tworząc z nich samodzielnie nowe idee, jak budowle z klocków.

8. Udzielanie odpowiedzi na poziomie ogólnym.

9. Odkrycia pojęciowe: począwszy np. od różnicy między światem a planetą Ziemią, aż do niemożności wyobrażenia sobie tego, co jednocześnie się widzi.

10. Zajmowanie stanowiska. Dzieci uczą się artykułowania i podtrzymywania określonych oraz spójnych stanowisk na temat danego zagadnienia filozoficznego.

11. Umiejętność podejmowania krytyki: począwszy od krytykowania pomysłów bohaterów czytanych powieści aż do krytyki myśli wypowiadanych przez innych uczniów lub prowadzącego zajęcia filozofa.

12. Metoda kontrprzykładu prowadząca do “reductia ad absurdum”. Krytyka uprzejma i pozbawiona wrogości.

13. Obrona stanowiska poprzez odpieranie zarzutów, poddawanie krytyce idei, modyfikacje swojej idei lub dowodzenie zalet poglądów mających równoważyć słabe strony danej koncepcji.

14. Pozytywny stosunek do krytyki: stopniowe przyzwyczajanie dzieci do krytykowania i bycia krytykowanym w sprzyjającej atmosferze. Unaocznienie pozytywnej wartości krytyki.

15. Umiejętność publicznego wycofania się z zajmowanego przedtem stanowiska: odejście od idei jako swojej “osobistej własności” do idei jako czegoś, co poddaje się próbie podczas publicznej dyskusji.

16. Nawiązywanie do myśli innych osób: dzieci stopniowo uczą się ustosunkowywać do myśli innych, wymieniając koleżankę lub kolegę po imieniu.

17. Końcowy etap dyskusji filozoficznych stanowi trwanie autonomicznej dyskusji. Przez “autonomiczną dyskusję” rozumie się dyskusję, którą dzieci prowadzą samodzielnie i która obywa się bez interwencji ze strony nauczyciela (lub interwencje te są nieliczne)[2].

II Zagadnienia fizyko-chemiczne
1. Badanie właściwości materiałów. Uczniowie będą przeprowadzali serie eksperymentów w klasie szkolnej oraz podczas wypraw w poszukiwaniu odpowiednich materiałów.

2. Ciecze, ciała stałe i gazy. Dzieci będą uczestniczyły i obserwowały prace w laboratorium eksperymentalnym oraz będą przeprowadzały samodzielne eksperymenty.

3. Światło i cienie.

4. Akcja i reakcja. Dzieci będą przeprowadzały obserwacje, badania i eksperymenty, obserwując proste zależności fizyczne.

5. Grawitacja.

6. Obwody elektryczne. Uczniowie będą budowali proste obwody pod nadzorem nauczyciela.

7. Przewodnictwo elektryczne. Dzieci będą poszukiwały materiałów przewodzących prąd w ramach eksperymentu, badań i obserwacji.

8. Skały i ich właściwości. Uczniowie będą testowali różne rodzaje skał, ich twardość, ścieralność, itp. Zaplanowana jest również seria wypraw w poszukiwaniu odpowiednich materiałów do badań.

9. Magnesy. Uczniowie będą dokonywali obserwacji, przeprowadzą badania oraz eksperyment, obserwując przyciąganie i odpychanie się magnesów.

10. Dźwięki i ich znaczenie. Uczniowie zbadają natężenie dźwięków w urządzeniach codziennego użytku, dowiadując się o ich znaczeniu i wpływie na emocje oraz zachowania ludzi. Przeprowadzą też eksperymenty z dźwiękiem.

11. Planety, gwiazdy i ciała niebieskie[3].

III Zagadnienia przyrodnicze i medyczne

1. Umiejętność autonomicznej dbałości o czystość i higienę własnego ciała.
2. Podstawy anatomii: jak działa ciało ludzkie: układ kostny, pokarmowy, krwionośny, odpornościowy oraz jakie jest ich znaczenie w życiu codziennym.

3. Pierwsza pomoc.

4. Znaczenie żywienia w życiu dziecka.

5. Zabawy kulinarne oraz zaznajomienie z podstawami składu chemicznego spożywanych produktów.

6. Wrażliwość i zrozumienie potrzeb istot żywych. Rozpoznawanie różnic pomiędzy roślinami, zwierzętami i innymi formami życia.

7. Zmysły: uczestniczenie w zabawach i grach polegających na odkrywaniu znaczenia swoich zmysłów.

8. Mikroorganizmy. Seria obserwacji i eksperymentów z mikroskopem tradycyjnym oraz komputerowym, powiązana z uczestnictwem w wyprawach mających na celu poszukiwanie ciekawych mikroorganizmów.

9. Hodowanie roślin: ogród warzywny, ogród kwiatowy[4].

IV Zagadnienia matematyczno-logiczne

1. Nauka gry w szachy. Dwa razy w tygodniu trening oraz rozgrywki szachowe.

2. Rozwój inteligencji finansowej. Nauka gry w monopol.

3. Sudoku.
4. Opracowywanie danych przeprowadzanych przez uczniów eksperymentów.

5. Tworzenie figur geometrycznych z różnych materiałów.

6. Opracowywanie projektów biznesowych. Wirtualne planowanie rozwoju firm uczniów: projekty długoterminowe[5].
V Zagadnienia kinestetyczno-muzyczne

1. Piosenki. Rozwój muzyczny dziecka będzie się odbywał głównie poprzez piosenki w trzech językach: L1, L2 oraz L3. Będą to  typowe piosenki dla najmłodszych, ale także proste piosenki rockowe, np. Love me do The Beatles, piosenki na bazie muzyki klasycznej z prostym tekstem śpiewanym przez dzieci. Program uwzględnia chęć tworzenia przez uczniów własnych piosenek z własną melodią, jak również możliwość nagrywania tychże piosenek w formie Karaoke.

2. Tworzenie układów ruchowych do piosenek.

3. Nauka tańca towarzyskiego.

4. Comiesięczne koncerty w Filharmonii Bałtyckiej.

5. Zajęcia z łyżwiarstwa figurowego.

6. Zajęcia z pływania, w tym elementy samoratownictwa.

VI Zagadnienia teatralno-kulturowe

1. Wprowadzanie elementów teatralnych poprzez zabawy dramowe, pantomimy, teatry lalkowe.

2. Wspólne wycieczki do teatrów trójmiejskich.

3. Nabywanie tożsamości lokalnej poprzez poznawanie historii Gdańska.
4. Rozbudzanie patriotyzmu lokalnego oraz dumy z historii Gdańska.

5. Szacunek dla symboli lokalnych i narodowych.

6. Zajęcia z religii.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że fakt prowadzenia zajęć w językach obcych przez dwa dni w tygodniu uwrażliwia uczniów na inne kultury i narodowości, promując tym samym tolerancyjne podejście do narodów Unii Europejskiej.
VII Metodologia badań naukowych

1. Wprowadzenie pojęcia nauki.

2. Poznawanie uproszczonych procedur metodologicznych stosowanych w badaniach naukowych.

3. Wiedza i umiłowanie nauki jako nowego sposobu poznania.

4. Zachęta do przyjmowania postawy naukowego zaciekawienia, do zadawania pytań.

5. Uproszczona analiza zebranych danych.

6. Projektowanie organizacyjnego cyklu badań.

7. Obserwacja procesów badanych.

8. Różne rodzaje eksperymentów.

9. Wyciąganie wniosków.

10. Sprawdzanie hipotez.

11. Prowadzenie uproszczonej dokumentacji bibliograficznej i technicznej.

Narzędzia

Podstawowym narzędziem dydaktycznym będą projekty krótko i długoterminowe, realizowane w obrębie wszystkich wyżej wymienionych zagadnień. Jednym z pierwszych projektów programu jest podróż po naszym układzie słonecznym. Podróż odbywa się po 9 planetach (8 z układu słonecznego i jedna stworzona przez ucznia). Na każdej z planet znajduje się około 20 zadań lub gier logicznych, ruchowych, dramowych, językowych, w tym: filmy, piosenki, książki, laboratoria eksperymentalne i malarskie, opracowywanie patentów i wynalazków, dopasowywanie kształtów do cieni, odnajdywanie zwierząt, badanie właściwości materiału itp. Projekt jest miesięczny, jednak może być zmodyfikowany do  wymiaru projektu dwumiesięcznego.

Kolejnym narzędziem jest praca własna. Za sprawą zaprojektowanych stanowisk multimedialnych uczeń ma codziennie czas na około 30-minutowe poszukiwanie i odkrywanie fascynujących go zagadnień. Uczeń realizuje to poprzez  webquesty[6] oraz pracę niezwiązaną z komputerem, np. tworzenie mało- lub wielkoformatowych konstrukcji czy obrazów we własnej przestrzeni.

Inną formą pracy jest opracowywanie wspólnych patentów. 3- lub 5-osobowa grupa uczniów będzie miała około 4 godziny tygodniowo zajęć twórczych polegających na konstruowaniu nowych rozwiązań techniczno-logicznych. Postulowane zadania to m.in.: zbudowanie pojazdu, w którym uczniowie będą w stanie przebyć co najmniej 10 metrów, stworzenie nowego urządzenia, którym będą się posługiwać minimum raz w tygodniu, zaprojektowanie nowego modelu domu, samochodu, komputera, telefonu, itp.

Następną formą aktywności są badania naukowe. Raz w tygodniu przeprowadzane będą badania na temat wybrany przez jednego z uczniów grupy. Uczniowie będą sprawdzali m.in., jakie kolory podobają się ich znajomym i rodzinie najbardziej; który materiał jest najprzyjemniejszy w dotyku i dlaczego; który kolor jest najbardziej widoczny na drodze; czego dzieci najczęściej się boją, itp.

Ostatnią formą aktywności są dyskusje w formie opisanej powyżej (w zagadnieniach inter- i intrapersonalnych).

Baza

Baza techniczno-technologiczna Language Laboratories oferuje 11 sal dydaktycznych, z których każda posiada stanowiska pracy dla uczniów obejmujące: komputer z podłączeniem do Internetu, drukarkę, mikrofon i rzutnik multimedialny, kamery wideo. Pomoce dydaktyczne to m.in.: plansze edukacyjne, puzzle, modele lego oraz roboty lego. Jest również pomieszczenie eksperymentalne, zwane Bajlandią, w którym znajdują się stare komputery rozebrane na części, kilkadziesiąt plastikowych kubeczków oraz setki różnych małych części  przedmiotów codziennego użytku, z których dzieci robią np. roboty (zdjęcia: załącznik fig.2).

Potencjalnymi odbiorcami programu są uczniowie sześcioletni, którzy znają co najmniej podstawy drugiego i/lub kolejnego języka, stosują narzędzia IT. Uczestnicy projektu Edukacji Przyszłości 2020 piszą i czytają na poziomie przynajmniej podstawowym w L1 i L2, posiadają podstawową wiedzę z zakresu fizyki, chemii, matematyki, astronomii i geografii. Na początku działalności Edukacji Przyszłości 2020 będą nimi uczniowie Language Laboratories: edukacyjnej placówki naukowo badawczej w Gdańsku.

Program zakłada prowadzenie zajęć na poziomie podstawowym w klasach 0-3 w grupach 5-7 osobowych. Zajęcia prowadzone są pięć dni w tygodniu od 9:00 do 13:00, raz w tygodniu planowane są wycieczki (m.in. wyprawy do Centrum Eksperymentalnego, trójmiejskich muzeów, Zoo, spotkania z wybitnymi naukowcami, wykłady dla dzieci w ramach projektu PAD[7]), raz na dwa tygodnie mają miejsce spotkania z naukowcami i artystami. Zajęcia przez pierwsze dwa dni odbywają się w języku polskim, trzeci dzień w języku angielskim, czwarty dzień w kolejnym języku (niemieckim, francuskim lub hiszpańskim). W piątym dniu, który jest dniem wycieczek poza teren placówki, uczniów obowiązuje język polski. Jak dotąd nie ma w Europie konkurencji dla wielojęzycznego projektu Edukacja Przyszłości 2020.

Wnioski

Założenia programowe projektu to m.in.: kształtowanie innowacyjnych postaw służących niwelowaniu luk pomiędzy cywilizacją naukowo-techniczną a humanistyczną, technologiczne przygotowanie do samoedukacji, wykorzystanie gier strategicznych i językowych w kształceniu (zarówno komputerowych, jak też tradycyjnych), kreowanie postaw przyjmowania odpowiedzialności za przyszłość, wprowadzanie elementów interkulturowości oraz rozwijanie indywidualnych predyspozycji uczniów w świetle teorii MI H. Gardnera; promowanie cywilizacji wiedzy, aktualizowanie danych oraz kreowanie i promowanie postaw twórczych.

Budując gospodarkę opartą na wiedzy, należy uwzględnić dokonujące się obecnie przemiany społeczno-ekonomiczne. Odejście od społeczeństwa opartego na przemyśle w kierunku społeczeństwa, które kładzie nacisk na aktualizowane dane, stawia przed modelem edukacji przyszłości nowe wymagania. Z kolei przejście od społeczeństwa masowego w kierunku indywidualizacji przeprogramowuje organizacyjnie kształcenie od najmłodszych już lat. Trudno mówić o standardach i modelach odpowiadających masom nauczanym, kiedy każde dziecko postrzegane jest jako wyjątkowa kombinacja talentów, predyspozycji i uzdolnień. Natomiast koniec prymatu wyuczonej wiedzy na rzecz propagowania kreatywności daje młodym ludziom szansę na udane funkcjonowanie w społeczeństwie przyszłości, gdzie mechaniczne czynności będą stopniowo zastępowane technologicznie.

Bibliografia:

  1. Bates A. W., Bates T. 2005. Technology, E-Learning and Distance Education. London: Routledge.
  2. Bednarek J. 2008. Multimedia w kształceniu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. Dodge B. J. 2001. FOCUS: “Five rules for writing a great WebQuest”. Learning & leading  with technology, 58, 6-9.
  4. Hofman A. 2009. Interdyscyplinarne nauczanie języka angielskiego z zastosowaniem technologii informacyjnej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
  5. Rughooputh S., Santally M. 2009. “Integrating text-to-speech software into pedagogically sound teaching and learning scenarios”. Educational Technology Research & Development 57. 131-145.

Załącznik

Fig. 1 Materiały dostępne on-line w języku angielskim:

Ciekawe projekty

DESCRIPTION SITE

Printable materials for young learners http://www.abcteach.com

Educational online games for young learners http://www.funbrain.com
Easy educational online games for young learners, esp. boys http://www.hitentertainment.com/bobthebuilder/
Online games and films for young learners, esp. girls http://myscene.everythinggirl.com/home.aspx
Online games for very young learners http://pbskids.org/teletubbies/teletubbyland.html
Online games, news and films for young learners, esp. about health http://www.kidshealth.org
Online interactive films about how your body works http://www.kidshealth.org/kid/closet/how_the_body_works_interim.html
Online quiz on senses http://www.bbc.co.uk/print/science/humanbody/body/interactives/senseschallenge/index.shtml
Online quiz on how well you know your body http://www.kidshealth.org/healthhunt/healthhunt.htm
Interactive games on how well you know your body http://www.bbc.co.uk/science/humanbody/
Interactive science clips for young learners http://www.bbc.co.uk/schools/scienceclips/index_flash.shtml
Interactive games, puzzles and quizzes about the Universe http://www.windows.ucar.edu/

Matematyka

DIGGER – for 3-6 year-olds http://www.bbc.co.uk/schools/digger/5_7entry/4.shtml
DIGGER – for 7-10 year-olds http://www.bbc.co.uk/schools/digger/7_9entry/4.shtml
DIGGER – for 11-14 year-olds http://www.bbc.co.uk/schools/digger/9_11entry/4.shtml
SPHEROX and other games– teens and adults http://www.bbc.co.uk/schools/gcsebitesize/games/
Games, plays and pintables – kids 4-11 http://www.bbc.co.uk/schools/numbertime/
LITTLE ANIMAL CENTRE – kids 4-9 http://www.bbc.co.uk/schools/laac/numbers/chi.shtml
STARSHIP – for older kids http://www.bbc.co.uk/schools/starship/maths/index.shtml
MEGAMATHS – games and pintables http://www.bbc.co.uk/education/megamaths/tables.html
REVISION TESTS http://www.bbc.co.uk/schools/revisewise/maths/
MATHS FOR TEENS http://www.bbc.co.uk/education/mathsfile/index.shtml
PRINTABLES FOR YOUNGEST KIDS http://www.dltk-teach.com/numbers/index.html
KIDZONE http://www.kidzone.ws/math/index.htm
PRINTABLES FOR KIDS http://tlsbooks.com/mathworksheets.htm

Chemia i fizyka

DESCRIPTION SITE
NASA education http://education.nasa.gov/home/index.html
An interesting NASA project http://futureflight.arc.nasa.gov/
NASA films for kids http://ksnn.larc.nasa.gov/k2newsbreaks.cfm
NASA games for kids http://www.nasa.gov/audience/forkids/games/index.html
Science Clips http://www.bbc.co.uk/schools/scienceclips/
Life Science Connections http://vilenski.org/science/index.html
BBC science & nature http://www.bbc.co.uk/sn/
Interactive book for kids about body parts http://www.apples4theteacher.com/elibrary/bodybook.html
PERSONALITY TESTS
Eysenck’s EPI and JEPI www.trans4mind.com/questionnaire/index.html
Questionnaire connected with school www.trans4mind.com/egoschool/ questionnaire.html

Historia

.

DESCRIPTION SITE
Famous people – for younger kids http://www.bbc.co.uk/schools/famouspeople/
Dynamo history – for younger kids http://www.bbc.co.uk/education/dynamo/home.shtml
Anglo-Saxons – for older kids http://www.bbc.co.uk/schools/anglosaxons/index.shtml
Vikings –  for older kids http://www.bbc.co.uk/schools/vikings/
Indus Valley – – for older kids http://www.bbc.co.uk/schools/indusvalley/
Celts – for older kids http://www.bbc.co.uk/wales/celts/
Romans – for older kids http://www.bbc.co.uk/schools/romans/
Game – time machine http://www.bbc.co.uk/history/walk/
Test http://www.bbc.co.uk/wales/didyouknow/
Ancient Greece http://www.bbc.co.uk/schools/ancientgreece/main_menu.shtml
Victorian Times http://www.bbc.co.uk/schools/victorians/
Mary’s times http://www.bbc.co.uk/scotland/education/as/burghlife/
WW2 http://www.bbc.co.uk/scotland/education/as/ww2/index.shtml
William III – for teens http://www.bbc.co.uk/northernireland/learning/william/
History Help – message board http://www.bbc.co.uk/cgi-perl/h2/h2.cgi?state=threads&board=onionstuff.histrw&/
WW1 http://www.bbc.co.uk/schools/worldwarone/
Bite size history http://www.bbc.co.uk/schools/gcsebitesize/history/
Mary – Queen of Scots http://www.bbc.co.uk/scotland/education/int/hist/mary/
History for adults http://www.bbc.co.uk/schools/16/history.shtml
CULTURE CULTURE
AS http://www.bbc.co.uk/education/asguru/generalstudies/culture/index.shtml
POEM http://www.bbc.co.uk/schools/citizenx/being/identity/photo_script.shtml
British http://www.bbc.co.uk/schools/teachers/ks3/historymulticultural.shtml

Literatura

DESCRIPTION SITE
First games and rhymes for younger learners 4-9 – little animal activity centre http://www.bbc.co.uk/schools/laac/words/dgi.shtml
Stories for younger learners 4-9 http://www.bbc.co.uk/schools/laac/story/sbi.shtml
Games, plays with words; books for kids http://www.bbc.co.uk/schools/magickey/
Games, story maker, rhymes – starship http://www.bbc.co.uk/schools/starship/english/index.shtml
Games connected with teaching writing and others http://www.bbc.co.uk/scotland/education/5_9/index.shtml
Word pictures http://www.bbc.co.uk/schools/wordsandpictures/
Literacy and others http://www.bbc.co.uk/education/dynamo/home.shtml
English and others – digger and the gang http://www.bbc.co.uk/schools/digger/
Spelling games http://www.bbc.co.uk/schools/spellits/
Revisions http://www.bbc.co.uk/schools/revisewise/
Revisions for older kids http://www.bbc.co.uk/schools/revisewise/challenge/
Listen and write – poetry http://www.bbc.co.uk/education/listenandwrite/
Literacy for teenagers http://www.bbc.co.uk/schools/boost/
Bitesize games – literacy and others http://www.bbc.co.uk/schools/ks3bitesize/
Blast – articles and others for teens http://www.bbc.co.uk/blast/writing/
Books and printables for young learners http://www.readinga-z.com/

Fig. 2, Pomieszczenia dydaktyczne


[1] Por. http://www.elektra-project.org/, 12.11.2010.

[2] Wybrane materiały on-line: http://palindromy.pl/english.php http://www.fablevision.com/ , http://www.philosophyforchildren.org/, http://www.icpic.org/, http://philosophyforkids.com/, http://plato.stanford.edu/entries/children/, http://www.pdcnet.org/questions.html

http://cehs.montclair.edu/academic/iapc/thinking.shtml, http://philosophyslam.org, http://www.p4c.at, http://maverickphilosopher.powerblogs.com/, 21.09.2009.

[3] Wybrane materiały on-line:  http://education.nasa.gov/home/index.html, http://futureflight.arc.nasa.gov/ , http://ksnn.larc.nasa.gov/k2newsbreaks.cfm , http://www.nasa.gov/audience/forkids/games/index.html http://vilenski.org/science/index.html , http://www.bbc.co.uk/sn/, http://www.bbc.co.uk/schools/scienceclips/ages/5_6/sorting_using_mate.shtml , http://www.bbc.co.uk/schools/digger/7_9entry/7.shtml , http://www.cs.dartmouth.edu/farid/sciencekids/gravity.htmlhttp://www.bbc.co.uk/schools/scienceclips/ages/6_7/electricity.shtmlhttp://coolcosmos.ipac.caltech.edu/cosmic_kids/AskKids/def_gravity.shtml, 21.09.2009.

[4] Wybrane materiały on-line: http://www.kidskonnect.com/content/view/337/27/http://www.kidshealth.org/kid/closet/how_the_body_works_interim.html, http://www.bbc.co.uk/print/science/humanbody/body/interactives/senseschallenge/index.shtml, http://www.kidshealth.org/healthhunt/healthhunt.htm, http://www.bbc.co.uk/science/humanbody/ , http://www.bbc.co.uk/schools/scienceclips/index_flash.shtml, 21.09.2009.

[5] Wybrane materiały on-line: http://games.paddypower.com/index.php/Games/readMore/43, http://www.bbc.co.uk/schools/starship/maths/index.shtml, http://www.dltk-teach.com/numbers/index.html, http://tlsbooks.com/mathworksheets.htm, http://www.bbc.co.uk/education/megamaths/tables.html, http://www.bbc.co.uk/schools/revisewise/maths/, http://www.kidzone.ws/math/index.htm, http://www.bbc.co.uk/education/mathsfile/index.shtml, 21.09.2009.

[6] Webquesty zostały stworzone przez Bernie Dodge z Uniwersytetu w San Diego w 1995 roku. Jest to ćwiczenie polegające na wyszukiwaniu ze źródeł internetowych wybranych lub wszystkich informacji, z reguły w formie aktywnego konspektu on-line. Podczas tego typu ćwiczeń uczniowie są nastawieni raczej na wykorzystywanie informacji niż na szukanie i sortowanie. Webquesty są zorganizowane w ten sposób, aby zaoszczędzić uczniom jak najwięcej czasu, powinny przebiegać według określonego schematu. Rozpoczynają się od elementu wprowadzającego, który przedstawia informacje ogólne. Z reguły zawierają one różne źródła informacji, np. pytania do ekspertów, książki, strony internetowe i konferencje, zarówno tekstowe, jak też wideo – wszystko to w wersji on-line. Następnie należy udzielać prostych i zrozumiałych instrukcji oraz wymagać informacji zwrotnej. Podczas stadium podsumowującego należy zreasumować i powtórzyć materiał opanowany. Webquesty nie są przypisane do konkretnego przedmiotu szkolnego, mogą być wykorzystywane w interdyscyplinarnym nauczaniu, również L2. (Dodge 2001).

[7] Por. www.akademiadzieci.edu.pl, 12.11.2010.