Wstęp
Profesor Tadeusz Morawski jest wykładowcą Politechniki Warszawskiej na Wydziale Elektroniki i Technik Informacyjnych oraz autorem lub współautorem siedmiu monografii (w tym pozycji nagrodzonej przez Wydział Nauk Technicznych PAN w 1976 roku), ponad 200 artykułów i komunikatów konferencyjnych oraz 20 patentów. Za działalność dydaktyczną Tadeusz Morawski otrzymał w latach 1979 oraz 1983 Nagrody Ministra Szkolnictwa Wyższego i Techniki (zespołowe), a także Medal Edukacji Narodowej w 1989 roku. Zainteresowania badawcze Tadeusza Morawskiego koncentrują się na technice mikrofalowej: od polowych i obwodowych metod analizy układów mikrofalowych, przez metody pomiaru i projektowania, do konstruowania urządzeń pomiarowych, radiokomunikacyjnych i radiolokacyjnych[1].
Profesor Tadeusz Morawski namiętnie konstruuje też palindromy (czyli wyrazy lub zdania brzmiące tak samo zarówno przy czytaniu z lewej strony do prawej, jak i z prawej do lewej)[2]. Jest ich najbardziej aktywnym twórcą w kraju[3]. Wydano dziesięć książek z jego palindromami. Znajduje się wśród nich także książka dla dzieci „A kilku tu klika”
Postać Profesora Morawskiego doskonale wpisuje się w projekt edukacji przyszłości – uczy wychodzenia poza dostarczone informacje, pokazuje, jak bawić się słowami, rozbudza ciekawość i sprawia, że świat widzimy nagle przez pryzmat słów, liter i nieskończonych możliwości. Jego twórczość oraz działalność naukowa inspirują do odkrywania indywidualnych możliwości intelektualnych i pasji życiowych.
W świecie nauki ma miejsce nieustanny postęp. Naukowcy, tworząc międzynarodowe interdyscyplinarne zespoły badawcze, dokonują przełomowych odkryć, m.in. w optogenetyce, neuronaukach, fizyce i kosmologii oraz w wielu innych dziedzinach. Wymieniając się poglądami, narzędziami czy podejściem, bez trudu mogą pokonywać bariery czasowe czy przestrzenne.
Kształcenie przyszłościowe powinno się skupić na selekcji i kompilacji danych oraz na rozbudzaniu kreatywności i promowaniu autonomii nawet najmłodszego ucznia. Nauka z samej definicji zakłada stały rozwój. Każde odkrycie z założenia posiada charakter czasowy i niecałkowity. Badania stwarzają pole do dalszych poszukiwań, do weryfikacji dotychczas sprawdzonego materiału i obalania dawnych odkryć w świetle nowych, naukowo potwierdzonych danych. Nauczanie jest więc procesem, który przygotowuje, zachęca i pokazuje naukowe podejście do rzeczywistości[4].
Projekt „Polska Akademia Dzieci” (PAD) oraz pokrewne projekty edukacyjne stanowią innowację na międzynarodowym rynku edukacyjnym. Opierają się na promowaniu autonomii i kreatywności najmłodszych uczniów oraz na informatyzacji nauczania wczesnoszkolnego, od klasy 0. do klasy 6.
PAD stawia sobie za cel przygotowanie uczniów do funkcjonowania w świecie przyszłości. W niniejszym artykule dzieci (w wieku od 6. do 12. roku życia) mające uczestniczyć w projekcie PAD będą umownie nazywane Młodymi Naukowcami.
1. Zabawa słowem
Stereotypowo pojęcie inteligencji kojarzy się zwykle z ilorazem inteligencji IQ. Współcześni badacze starają się jednak przełamać ten schemat, przyrównując inteligencję do talentu, zdolności, predyspozycji[5]. Nie jest ona w tym ujęciu zmienną wyizolowaną, lecz pewną składową unikalnej kombinacji uzdolnień charakterystycznych dla danej jednostki. Tak więc możemy mówić o zdolności do komunikacji interpersonalnej, talencie do logicznego ujmowania rzeczywistości (inteligencja matematyczno-logiczna) czy właśnie szczególnych predyspozycjach do spoglądania na świat przez pryzmat słów.
Zabawa słowami, według Tadeusza Morawskiego, polega na wyszukiwaniu takich słów, zdań, wierszy, które mają jakąś szczególną, niespotykaną właściwość (Morawski 2010:4). Możemy wyróżnić wiele schematów poszukiwania nowych wyrażeń, zdań i słów.
Anagramy to słowa lub zdania powstałe wskutek poprzestawiania kolejności liter frazy wyjściowej, jak np. „kocha się wzajemnie” – „zakochaj się we mnie”, „Morawski” – „mrowiska”. Z kolei homonimy to słowa, które mają więcej niż jedno znaczenie, np. „zamek” – ‘zamek do drzwi’, ‘suwak’, ‘zamek warowny’. Kalambury, najbardziej chyba popularne wśród młodych czytelników, to teksty zawierające bardzo krótkie słowa tworzące kolejno inne słowo, np. „Nietoperz? – Nie, to perz”. Natomiast metagramy to mniej już znana zabawa polegająca na wyszukiwaniu słów różniących się jedną literą. Morawski prezentuje klasyczne, ale znane nielicznym przykłady, np. gdy metagramy są jednocześnie wyrazami o przeciwnym znaczeniu („wejście” – „wyjście”, „ojczyzna” – „obczyzna”). Pangramy, czyli zdania, w których użyto każdej litery alfabetu tylko jeden raz, są szczególnie trudne dla początkujących amatorów łamigłówek słownych, np. „Pójdźże, kiń tę chmurność w głąb flaszy”.
Gier słownych jest jeszcze bardzo wiele, mniej lub bardziej popularnych, ale na wyjątkowe ujęcie zasługują zwłaszcza pomijane w procesie edukacyjnym palindromy.
Palindromy to wyrazy, zdania bądź nawet wiersze, które można czytać zarówno od początku, jak i od końca, bo nie zmieniają one znaczenia. Intelektualna zabawa z palindromami przywodzi na myśl zabawy z matematyką. Wysiłek, jaki wkładamy w porównanie obu stron równania matematycznego oraz radość, jaką czujemy, gdy wynik jest poprawny, wykazują analogię z radością, jaką przynosi samodzielne odnalezienie swojego własnego palindromu. Takim palindromem może być zarówno piękny wers:
„co mi dał duch – cud, ład i moc”
(T. Morawski, Gór ech chce róg, 2005),
lub skomplikowany, zwariowany i bardzo długi utwór składający się z 33 tysięcy liter:
„Żart srogi w łan i foton. Iks w aromat – a kod? Nowela, tu mała baja: Latem pokuta. Lufa fagasa, łaps po porter. Ada, gazda gada: ino kilimy do waz. Z diwami kmiot. Imama temat: trop, sortuj Ada. Gnom o las pyta. Margot, Elf ino zupę jada – to gafa. Ograli Margot. Ej, u Reja by bulion. Zula, żal, pada. A ma tenora bałamuta. Akta generała ma matka (karta -rarytas). A żywa zołza zło zasyła: Skoda? Rap? – to gram adagio. [……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………..]
O, i gada Margot: paradoks, a łysa zołza zło zawyża. Satyra ratrak. Akta ma mała renegatka. A tu mała baroneta ma. Ada – plaża, luz. No i luby bajeruje: to gram i largo. A fagota daję , puzon i flet ogram. A typ Salomon gada: jutro sport. Ta meta mami. To im kima widz. Zawody, mili, koni! Ada, “Gad” zagada (Retro pop spał): Asa gafa – ful. A tu kop metal. A ja bałamut. Ale won, do kata – Morawski. No to FINAŁ. Wigor. Straż!”
(T. Morawski[6], ŻARTEM W METRAŻ (fragment), www.palindromy.pl)
albo proste
„to kot”.
Palindromy to czysta symetria. A symetria jest wokół nas. Podobnie jak literatura i nauka. Piękni ludzie to ludzie o symetrycznych rysach twarzy. Piękne rośliny, zwierzęta i obrazy posiadają w sobie wewnętrzną symetrię. Profesor Tadeusz Morawski zaprasza do podróży w krainę nauki, zabawy, symetrii i poezji (Morawski 2010:3). Pojęcie palindromu, wywodzące się z greckiego palindromeo – ‘biec z powrotem’, jest mało znane, odnosi się jednak nie tylko do zjawiska literackiego, ale znajduje zastosowanie w biologii czy matematyce.
Tadeusz Morawski uściśla pojęcie palindromu do wyrazów i zdań, które czyta się tak samo od lewej, jak i od prawej strony, z pominięciem spacji i znaków interpunkcyjnych. Ścisła symetria lustrzana wymagałaby także symetrycznego rozkładu spacji, a ponadto użycia tylko takich liter, które nie zmieniają wyglądu po odbiciu lustrzanym, np. IMAM MAMI.
Profesor Morawski wielokrotnie wykładał dla dzieci, inspirując Młodych Naukowców do odkrywania własnych pasji i talentów.
3. Projekty pilotażowe w roku akademickim 2009/2010
W roku 2009/2010 na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego miały miejsce bezpłatne wykłady dla ponad 600 dzieci z trójmiejskich szkół podstawowych, domu dziecka w Sopocie oraz z hospicjów. Tematyką wykładów, prowadzonych zarówno przez dzieci, jak i przez wykładowców akademickich, podczas realizacji projektu Gdańskiego Uniwersytetu Dziecięcego (GUD) był interdyscyplinarny i uniwersalny wymiar nauki, w tym:
1. Zjawisko ruchu z punktu widzenia matematyki, fizyki i biologii.
2. Podróż do początku wszechświata.
3. Jak działa ciało człowieka?
4. Fizyka eksperymentalna oraz miasto przyszłości 2057.
5. Robotyka: czy roboty grają w piłkę?
Zjazdy Młodych Naukowców odbywały się z reguły w pierwszy piątek miesiąca o godzinie 12:00. Poprzedziła je konferencja naukowa dla dzieci zorganizowana 1 czerwca 2009 roku.
2.1 Pierwszy Ogólnopolski Zjazd Młodych Naukowców (POZMN)
1 czerwca 2009 roku miała miejsce nietypowa inicjatywa naukowa: Zjazd Młodych Naukowców z całej Polski. Nie tylko wysłuchali oni wykładów wygłoszonych przez specjalistów różnych dyscyplin naukowych (profesorów, doktorów, wykładowców polskich uczelni wyższych), ale także przez dzieci w wieku od 6 do 12 lat, które samodzielnie prezentowały swoje pasje badawcze, zdradzając niejednokrotnie bardzo wysoki poziom wiedzy oraz przygotowania do prowadzenia wykładów i warsztatów
1 czerwca 2009 r. specjaliści z dziedzin takich, jak: psychologia, językoznawstwo, matematyka, biologia, filozofia oraz technologia informacyjna, przygotowali wykłady dla innej niż zwykle grupy słuchaczy, a mianowicie dla dzieci w wieku 6-12 lat, uczniów trójmiejskich szkół. Patronat nad konferencją objęli Rektor Uniwersytetu Gdańskiego prof. dr hab. Bernard Lammek, Podsekretarz Stanu Krzysztof Sadowski, Europejski Rok Kreatywności i Innowacji, Prezydent Miasta Gdańska Paweł Adamowicz oraz Pomorskie Kuratorium Oświaty.
Ponad 350 uczestników zostało przywitanych przez JM Rektora Uniwersytetu Gdańskiego prof. dra hab. Bernarda Lammka, Dziekana Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego prof. dra hab. Beatę Pastwę-Wojciechowską oraz Prezydenta Miasta Gdańska Pawła Adamowicza. Wykłady plenarne pierwszej sekcji wygłosili: prof. dr hab. inż. Tadeusz Morawski z Politechniki Warszawskiej, który zaprezentował dzieciom pojęcie palindromu; Martyna Białek, która namawiała Młodych Naukowców do rozpoczęcia działalności twórczo-literackiej oraz mgr Michał Kochańczyk, znany podróżnik, który opowiadał o swoich podróżach. Po wykładach plenarnych mgr Ewa Szumilewicz-Filocha przeprowadziła umowne „kolokwium”, zachęcając Młodych Naukowców do zadawania pytań oraz do filozofowania. Niezwykła otwartość dziecięcych umysłów ujawniała się w wyszukanych i niejednokrotnie podchwytliwych pytaniach skierowanych do prelegentów. Wspomniane kolokwium zakończyło się rozdaniem dzieciom wyjątkowych maskotek: głupoty i inteligencji, do wyboru.
Następnie uczestnicy konferencji zostali zaproszeni do pracy w sekcjach skupionych wokół różnych dziedzin nauki: biologii, fizyki, filozofii, literaturoznawstwa i psychologii. Młodzi Naukowcy uczestniczyli również w warsztatach, m.in. z dogoterapii, oraz walczyli o puchar w turnieju szachowym. W sekcjach wykłady specjalistów przeplatały się z wykładami samych Młodych Naukowców, którzy z niezwykłym profesjonalizmem próbowali zarazić innych swoimi zainteresowaniami. Przykładowe tematy ich prelekcji to: koncepcja brakujących ogniw ewolucji kręgowców, którą referował 10-letni Jan Szczepaniak, a także język chiński jako przedmiot fascynacji 11-letniej Julii Froese. Najmłodszy prelegent, mający 6 lat, jako jeden z nielicznych zdecydował się na zaprezentowanie swojej pasji w języku obcym – w tym przypadku angielskim – podkreślając znaczenie edukacji dla najmłodszych.
Po blisko półtoragodzinnych zajęciach dzieci zostały zaproszone na pizzę, zaś po posiłku nastąpiła ostatnia już seria wykładów plenarnych. W tej części prof. dr hab. Jerzy Rokicki opowiedział Młodym Naukowcom o migracjach zwierząt, przynosząc ze sobą do auli Wydziału Nauk Społecznych niespodziewanych gości: koniki polne. Interaktywny wykład połączony z zadawaniem pytań poprzedził kolejną prezentację, autorstwa podróżniczki i badaczki, córki profesora, mgr Magdy Rokickiej, która przybliżyła dzieciom trudności, jakie wiążą się z pracą badawczą w obszarze Koła Podbiegunowego. Następnie prof. dr hab. inż. Joachim Domsta przeprowadził wykład dotyczący zjawiska ruchu. Po nim, pozostając w tematyce filozoficzno-fizycznej, kolejna młoda prelegentka, Basia Boetcher, wygłosiła doskonałą prezentację pt. „Czarne dziury i nagie osobowości”, za którą zresztą odebrała gratulacje od prof. dra hab. inż. Joachima Domsty.
Na zakończenie odbył się bankiet czekoladowy. Każdy uczestnik konferencji otrzymał też prezent ze Skrzyni Skarbów.
2.2. Projekt „Gdański Uniwersytet dla Dzieci”
Kontynuację inicjatywy Pierwszego Ogólnopolskiego Zjazdu Młodych Naukowców (POZMN) stanowi projekt „Gdański Uniwersytet dla Dzieci” (GUD). Dzięki uprzejmości JM Rektora Uniwersytetu Gdańskiego prof. dr hab. Bernarda Lammka oraz Pani Dziekan Wydziału Nauk Społecznych (WNS) Uniwersytetu Gdańskiego prof. dr hab. Beaty Pastwy-Wojciechowskiej, bezpłatnie udostępniono na potrzeby projektu sale WNS – na cały rok akademicki dla 600 dzieci z trójmiejskich szkół podstawowych, z domu dziecka w Sopocie oraz dzieci z hospicjum.
ZJAZD I
2.10.2009, w piątek, na Wydziale Nauk Społecznych UG odbył się pierwszy zjazd ponad 600 Młodych Naukowców. Spotkanie rozpoczęło się uroczystym powitaniem uczestników, m.in. przez Panią Wiceprezydent Miasta Gdańska Ewę Kamińską, oraz Panią Prorektor UG ds. Kształcenia prof. dr hab. Marię Mendel. Następnie głos zabrał Mikołaj Pankiewicz (lat 12) i wygłosił wykład pt. „Miasto Przyszłości 2057”. Mikołaj przedstawił wizję wybitnego fizyka, Michio Kaku, rozważając możliwości zastosowania latających samochodów czy też prawdopodobieństwo teleportacji ludzi. Następnie Dawid Kubacki, doktorant PG, w ramach wykładu z fizyki eksperymentalnej, używając ciekłego azotu, pokazał, jak kruszy się płatki róży oraz udowodnił, że tlen można zobaczyć. Na stronie internetowej gud.com.pl zamieszczone są linki do podobnych eksperymentów z ciekłym azotem: http://www.youtube.com/watch?v=hrUnlfDYYn0,
http://www.youtube.com/watch?v=ZgTTUuJZAFs
oraz do gier i multimediów związanych z Miastem Przyszłości 2057: http://www.youtube.com/watch?v=gnDi3KvaqO8,
http://dsc.discovery.com/convergence/2057/2057.html
Można tam również zobaczyć prezentację Mikołaja przygotowaną w programie Power Point.
ZJAZD II
6.11.2009 o godzinie 12:00 rozpoczął się zjazd Młodych Naukowców poświęcony robotyce. Na początku przedstawiono dostępne na stronie gud.com.pl programy i filmy multimedialne odnoszące się do Zjazdu I, fizyki eksperymentalnej oraz Miasta Przyszłości 2057. Następnie młodzi twórcy z fabryki talentów krótko zaprezentowali projekty robotów, którymi się obecnie zajmują. Po nich mgr inż. Piotr Fiertek, pracownik katedry Robotyki i Mechatroniki Politechniki Gdańskiej, wygłosił wykład na temat robotyki. Na stronie gud.com.pl zamieszczone są linki do wykładu pt. „Czy roboty grają w piłkę?” oraz projekty Robotów Przyszłości autorstwa młodych, utalentowanych konstruktorów.
ZJAZD III
4.12.2009 odbył się kolejny wykład dla ponad 600 Młodych Naukowców z Trójmiasta. Zjazd poświęcono Ziemi, jej miejscu w Układzie Słonecznym oraz Opowieściom Polarnym. Za wstęp posłużył pokaz filmu HOME PROJECT, który prezentuje naszą planetę jako wyjątkowe miejsce we wszechświecie. Zajęcia rozpoczęły się wystąpieniem Anny Łukasiak z klasy III SP 35 na temat Układu Słonecznego. Ania zaprezentowała m.in. krótki film NASA o największych znanych nam obiektach w kosmosie (NASA skala gwiazd). Główny wykład wygłosiła Pani Magda Rokicka, doktorantka UG, która swoje badania prowadziła na biegunie północnym i południowym. Na zakończenie odbył się zaległy pokaz robotów przygotowany przez pana Wojciecha Syrockiego. Na stronie gud.com.pl dostępny jest krótki film z tegoż pokazu:
http://www.youtube.com/user/TheMaciejH#p/a/u/1/CeIZglJtYNA
http://www.youtube.com/user/TheMaciejH#p/a/u/0/y6IO9s_GW2M
Spotkanie zostało urozmaicone za sprawą prezentów od Świętego Mikołaja dla Młodych Naukowców, którzy zadawali pytania. Pytania były tak mądre i trudne, że nie zawsze umieliśmy na nie odpowiedzieć. Dlatego opracowaliśmy na stronie gud.com.pl specjalną rubrykę pt. PYTANIA TRUDNE I CIEKAWE, m. in.: Jak zaczął się wszechświat? Kiedy słońce zgaśnie? Z czego biorą się płatki śniegu?
ZJAZD IV
8.01.2010 roku odbył się przedostatni w semestrze zimowym zjazd Młodych Naukowców na WNS UG, tym razem na temat: „Anatomia, czyli Jak działa ciało człowieka?”. Pierwszy wykład poprowadził Piotr Szurowski (lat 12), opowiadając o mózgu. Następnie głos zabrała Pani prof. dr hab. Katarzyna Emerich i przedstawiła zagadnienie współfunkcjonowania głównych układów w ciele człowieka, w tym interaktywny film o kościach czaszki, który można zobaczyć klikając na link: http://www.youtube.com/watch?v=Nc5IRj3OJhE. Na zakończenie młodzi naukowcy zadawali pytania. Na stronie gud.com.pl zamieszczone są filmy interaktywne nt. układu nerwowego, układu krwionośnego oraz układu kostnego.
ZJAZD V
5.02.2010 o godzinie 12:00 odbył się ostatni zjazd Młodych Naukowców w semestrze zimowym 2009/2010. Spotkanie rozpoczęło się wykładem Natalii Czepita (lat 10) nt. znanej dzieciom na całym świecie pisarki Astrid Lindgren. Wykład został wyśmienicie przyjęty. Kolejny poprowadził prof. dr hab. inż. Tadeusz Morawski z Politechniki Warszawskiej, który opowiadał o swojej wyjątkowej pasji, tj. tworzeniu palindromów. Profesor Morawski jest autorem ponad 200 publikacji naukowych, 20 patentów, wypromował ponad 20 doktorów. Przez ostatnie 6 lat, odkąd zaczął się interesować palindromami, napisał już 10 książek na ten temat.
Na zakończenie wykładu odbyło się uroczyste rozdanie dyplomów i, oczywiście mniej już uroczyste, tradycyjne rozdanie lizaków. Na stronie gud.com.pl dostępny jest link do strony Tadeusza Morawskiego nt. palindromów: WWW.PALINDROMY.PL
ZJAZD VI
5.03.2010 roku odbył się szósty w roku akademickim 2009/2010, a pierwszy w semestrze letnim, zjazd Młodych Naukowców na WNS UG. Zjazd rozpoczęła Klara Święcicka, która jako pierwsza 6-latka poprowadziła własny wykład na Uniwersytecie. Klara z zapałem opowiadała, jak poznaje świat, jakie są kontynenty oraz, z pomocą programu Google Earth, zaprowadziła słuchaczy do Francji, tuż pod Wieżę Eiffla.
Główny wykład poprowadził dr Michał Harciarek, który poznanie ujmował od strony neuropsychologicznej. Dr Harciarek przyrównał nasz mózg do rośliny, która rośnie i starzeje się w określonym porządku – od podstawowych części do tych najnowszych. Dzieci dowiedziały się, że u każdego mózg rozwija się trochę inaczej oraz że istnieją takie osoby, które potrafią zapamiętać i odtworzyć rzeczywistość równie dokładnie, co dobrej jakości kamera – mowa tu o sawantach. Na zakończenie wykładu podkreślono, że warto prawidłowo się odżywiać, żeby mózg mógł długo cieszyć się wyśmienitą sprawnością. Po wykładzie było jak zawsze wiele ciekawych pytań. Na stronie gud.com.pl znajduje się film o człowieku, który nazywany jest ludzką kamerą.
ZJAZD VII
23.04.2010, o godzinie 14:30, wyjątkowo na Wydziale Ekonomicznym UG, miał miejsce szczególny Zjazd Młodych Naukowców. Wziął w nim udział jeden z najwybitniejszych kosmologów na świecie, przybyły z Krakowa ks. prof. dr hab. Michał Heller, jedyny Polak, który zdobył nagrodę Templetona, laureat wielu prestiżowych wyróżnień. Zjazd rozpoczął się wykładem Barbary Boetcher, lat 12, na temat teleportacji i pól siłowych. Potem ks. prof. Heller zabrał dzieci w PODRÓŻ DO POCZĄTKU WSZECHŚWIATA i odpowiedział na zadawane przez nie pytania. Po wykładzie dla wszystkich były jak zawsze lizaki oraz nieformalne czekoladowe spotkanie ks. prof. Hellera i Basi z dzieciakami.
2.3. Międzynarodowa Konferencja Naukowa dla Dzieci na Politechnice Gdańskiej
1 czerwca 2010 na Politechnice Gdańskiej odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa: ostatnia w roku akademickim 2009-2010 inicjatywa bezpłatnych wykładów prowadzonych przez wykładowców akademickich oraz Młodych Naukowców. Konferencja ta zorganizowana została przez prof. dra hab. Henryka Krawczyka, Rektora Politechniki Gdańskiej, prof. dra hab. Edmunda Wittbrodta, Iwonę Guzowską oraz Macieja Hofmana. Honorowy patronat nad konferencją objęło Polskie Towarzystwo Badania Gier, Prezydent Miasta Gdańska Paweł Adamowicz, Rektor Politechniki Gdańskiej prof. dr hab. Henryk Krawczyk, Senator Rzeczypospolitej Polskiej prof. Edmund Wittbrodt, Pomorskie Kuratorium Oświaty, Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk oraz Wojewoda Pomorski Roman Zaborowski. Partnerem konferencji była m.in. Fundacja Wspólnoty Gdańska oraz Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej.
Podczas konferencji rozważane były m.in. następujące kwestie: Czy świat jest cyfrowy?, Jak skroplić tlen i zbudować obwód elektryczny?, Czy bakterie świecą? oraz Jak mózg postrzega świat? Wszyscy naukowcy, już w mniej formalnej atmosferze, ucztowali na bankiecie czekoladowym oraz zjedli wspólnie pizzę. Gościem honorowym konferencji był dr Scott Parazynski, pierwszy w historii astronauta, który zdobył Mount Everest, oraz podróżnik Michał Kochańczyk.
3. Szczegóły i aktualności w projekcie „Polska Akademia Dzieci”
Projekt PAD otwiera przed dziećmi drzwi uczelni wyższych, czyniąc to niezależnie od ich pozycji społecznej czy wyników w nauce. W trakcie cyklicznych comiesięcznych wykładów stwarza młodym adeptom wiedzy możliwość podzielenia się swoimi pasjami zarówno z rówieśnikami, jak i dorosłymi naukowcami.
Projekt PAD jest rozwinięciem projektu Gdańskiego Uniwersytetu dla Dzieci, w ramach którego w roku szkolnym 2009/2010 bezpłatnie realizowano wykłady przeznaczone dla dzieci z trójmiejskich szkół podstawowych, hospicjów oraz z domu dziecka w Sopocie.
Główne założenia naszego nowego projektu to:
– zaproszenie jak największej liczby polskich uczelni wyższych do stworzenia dzieciom w wieku od 6 do 12 lat możliwości brania udziału w comiesięcznych bezpłatnych wykładach na terenie tych uczelni;
– prowadzenie wykładów przez naukowców oraz dzieci;
– stworzenie nowoczesnego bezpłatnego portalu edukacyjnego dla dzieci, wspomagającego tradycyjne formy nauczania.
Dzięki zaangażowaniu wielu osób udało nam się w bieżącym roku zaprosić do współpracy:
– Uniwersytet Gdański;
– Politechnikę Gdańską;
– Gdański Uniwersytet Medyczny;
– Uniwersytet im. Adama Mickiewicza;
– Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy;
– Szkołę Wyższą Psychologii Społecznej, WZ Sopot.
Od 1 października w wykładach organizowanych na tych uczelniach bierze udział ponad 2000 dzieci.
W ramach GUD mieliśmy przyjemność współpracować z wieloma wybitnymi naukowcami. Byli to m.in.:
• Ks. prof. dr hab. Michał Heller, laureat Nagrody Templetona (Centrum Badań Interdyscyplinarnych)
• dr Scott Parazynski, wybitny astronauta, który zdobył Mount Everest oraz spędził najwięcej czasu w przestrzeni kosmicznej
• prof. dr hab. Henryk Krawczyk (Rektor Politechniki Gdańskiej)
• prof. dr hab. inż. Tadeusz Morawski (Politechnika Warszawska)
• prof. dr hab. Andrzej Jakubiak (Politechnika Warszawska)
• prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn, Prorektor ds. Nauki Uniwersytetu Gdańskiego
• prof. dr hab. Franciszek Makurat (Uniwersytet Gdański)
• prof. dr hab. Jerzy Rokicki (Uniwersytet Gdański)
• prof. dr hab. n. med. Katarzyna Emerich (Gdański Uniwersytet Medyczny)
• dr Michał Mochocki (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy)
• dr Micha Harciarek (Uniwersytet Gdański)
• dr Paweł Hostyński (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza)
W ramach Projektu PAD współpracują z nami m.in.:
Prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn, Prorektor UG ds. Nauki, prof. dr hab. Wiesław Rosicki, prof. dr hab. Bogdan Wojciszke, SWPS, prof. dr hab. Wiesław Łukaszewski, SWPS, prof. dr hab. Tomasz Maruszewski, SWPS, prof. dr hab. Tomasz Wierzba, SWPS, prof. dr hab. Krystyna Raczyńska, GUMed, prof. dr hab. Walenty Nyka, GUMed, prof. dr hab. Bolesław Rutkowski, GUMed, dr hab. Marcin Gruchała, GUMed, dr hab. Katarzyna Emerich, GUMed, dr Marlena Kossakowska, GUMed, dr Radosław Sterczyński, GUMed, dr Wioletta Radziwiłłowicz, GUMed, dr Sylwiusz Retowski, dr Magdalena Rokicka, UG, dr Iwona Majchrowska, UG.
Szczegóły projektu PAD:
– uczelnie wraz ze stowarzyszeniem Polska Akademia Dzieci organizują bezpłatne wykłady dla dzieci
– uczelnia udostępnia bezpłatnie sale na 8 zjazdów w roku; jeden zjazd obejmuje około 55 minut wykładów, 15 minut pytań; 20 minut to czas wolny na wejście i wyjście – w sumie 90 minut
– uczelnia udostępnia kontakt do 8 wykładowców oraz 5 studentów
– stowarzyszenie Polska Akademia Dzieci przekazuje pomysł, opracowanie logistyczne, odpowiada za zapisy, mailing, newslettery, dofinansowanie przejazdu dzieci z domów dziecka, hospicjum, terenów wiejskich i za dyplomy
– stowarzyszenie PAD zapewnia koordynatora, który pomaga realizować projekt na uczelni oraz oferuje opiekę pedagogiczną
W skład stowarzyszenia wchodzą pracownicy oraz studenci uczelni wyższych, które biorą udział w projekcie. Partnerami Stowarzyszenia Polska Akademia Dzieci są:
Fundacja Wspólnota Miasta Gdańska, Robocamp, Robonet, Interedu oraz fundacja RCI.
Projekt PAD będzie pierwszą w Polsce inicjatywą na taką skalę, podczas której specjaliści różnych dyscyplin naukowych wygłoszą bezpłatne wykłady dla słuchaczy w wieku od 6 do 12 lat oraz podczas której Młodzi Naukowcy będą mieli możliwość zaprezentowania swoich pasji i zainteresowań, również w formie wykładów i warsztatów.
3.1. Założenia programowe
Wszechstronność programu oparta jest na wykorzystaniu przykładowych elementów już od klasy 0, m.in.: astronomii (układ słoneczny), fizyki (badania cieczy, ciał stałych), mikrobiologii (mikroorganizmy i ich zachowania), neuropsychologii (jak mózg postrzega emocje), technologii informacyjnej oraz koncepcji Mathew Lipmana Philosophy for Children (P4C).
Głównym założeniem projektu „Polska Akademia Dzieci” jest rozbudzenie umiłowania wiedzy wyrażającego się w poszukiwaniu odpowiedzi oraz w zadawaniu pytań. Słuchacze nie są w jakikolwiek sposób oceniani, a jedynie zachęcani do wspólnych poszukiwań i eksperymentów, zarówno fizycznych, jak też myślowych. Młodzi studenci korzystają z narzędzi technologii informacyjnej, tak podczas przygotowywania własnych wykładów, jak i poprzez uczestnictwo w oferowanych zajęciach i programach naukowych on-line.
3.2. Cele projektu
Projekt „Polska Akademia Dzieci” stawia sobie za cel przygotowanie dzieci do funkcjonowania w społeczeństwie przyszłości. Młodzi Naukowcy powinni:
– autonomicznie poszerzać swoje horyzonty myślowe w oparciu o umiejętną selekcję i aktualizację danych,
– oceniać swoje predyspozycje, typ inteligencji, starać się je wykorzystać, pomagając innym i sobie,
– doceniać znaczenie wiedzy we współczesnym świecie,
– dążyć do poznania obiektywnymi metodami naukowymi,
– umieć przeprowadzać proste obserwacje naukowe.
4. Wnioski
Założenia programowe projektu PAD to m.in.: kształtowanie innowacyjnych postaw, przygotowanie do samoedukacji, kreowanie postaw przyjmowania odpowiedzialności za przyszłość, wprowadzanie elementów interkulturowości oraz rozwijanie indywidualnych predyspozycji uczniów w świetle teorii inteligenci wielorakich Howarda Gardnera. W projekcie PAD zakłada się: promowanie cywilizacji opartej na wiedzy, aktualizowanie danych oraz kreowanie i promowanie postaw twórczych.
Rewolucja cyfrowa jest zaledwie jednym z wielu przejawów nadchodzących (czy nawet już występujących) zmian. Za jej sprawą baza wiedzy naukowej rozszerzy się we wszystkich kierunkach.
Bibliografia
- Gardner H. (2001), Inteligencja. Wielorakie perspektywy. Warszawa: WSiP.
2. Hofman A. (2009) Interdyscyplinarne nauczanie języka angielskiego z zastosowaniem technologii informacyjnej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
3. Morawski T. (2008) Żartem dano nadmetraż. Poznań: Sorus.
4. Morawski T. (2010) A kilku tu klika. Poznań: Sorus.
5. Załącznik
WYBRANE ZDJĘCIA Z INTERDYSCYPLINARNYCH ZJAZDÓW MŁODYCH NAUKOWCÓW:
PROF. DR HAB. KATARZYNA EMERICH Z GUMed i PIOTR SZUROWSKI, LAT 12
PROF. DR HAB. TADEUSZ MORAWSKI Z PW i NATALIA CZEPITA, LAT 10
KS. PROF. DR HAB. MICHAŁ HELLER I BASIA BOETCHER, LAT 12
Informacje o projekcie znajdują się również na stronach:
oraz na stronach: PAD w mediach
MEDIA i UCZELNIE o PAD
PANORAMA 8.10.2010 godzina 18:30 (PAD – minuta 21:40)
http://www.tvp.pl/gdansk/informacja/panorama/wideo/08102010/2944936
OGÓLNOPOLSKIE WYDANIE GAZETY WYBORCZEJ
http://wyborcza.pl/1,75478,8470341,Rosna_mali_odkrywcy.html
http://www.polskatimes.pl/korkiwewtorki/310667,dziecko-na-uniwersytecie,id,t.html
http://trojmiasto.gazeta.pl/trojmiasto/1,35612,8290964,Trojmiasto_szuka_Einsteina.html
http://www.wprost.pl/ar/206270/W-pazdzierniku-dzieci-pojda-na-uczelnie/
http://www.gdansk2016.eu/title,Polska_Akademia_Dzieci,pid,38,oid,40,cid,787.html
http://e-umg.pl/edukacja,1004,16191.html
http://edustacja.pl/pl/edukacja/szesc_uczelni_wyzszych_wezmie_udzial_w_polskiej_akademii_dzieci
MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA DLA DZIECI
http://dziendobrytvn.plejada.pl/24,34045,news,,1,,konferencja_dla_dzieci,aktualnosci_detal.html
http://pomorska.tv/Dzie%C5%84_Dziecka_na_politechnice,1049,polecamy.html
http://www.gdansk.gda.pl/galeria?c=605
http://media.pg.gda.pl/pr/162800/miedzynarodowa-konferencja-dla-dzieci
http://www.portalpomorza.pl/aktualnosci/14/12722
/14/12722 http://trojmiasto.miastodzieci.pl/wydarzenia/1:/37273:pg-miedzynarodowa-konferencja-naukowa-dla-dzieci
http://nauka.trojmiasto.pl/info_imp.php?id_imp=161231
http://www.ptbg.org.pl/czytaj_aktualnosc.php?id=67
[1] Por. http://www.ire.pw.edu.pl/mambo/index.php?option=com_content&task=view&id=44&Itemid=85&lang=pl , 8.12.2010.
[2] Por. http://palindromy.pl/omnie.html , 8.12.2010.
[3] Por. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Morawski , 8.12.2010.
[4] Hofman A. (2009) Interdyscyplinarne nauczanie języka angielskiego z zastosowaniem technologii informacyjnej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
[5] Gardner H. (2001), Inteligencja. Wielorakie perspektywy. Warszawa: WSiP.
[6] Morawski T. (2008) Żartem dano nadmetraż. Poznań: Sorus.